EnglishΕπαναπροσδιορίζοντας την έννοια του ενεργού πολίτη: Η συμμετοχή του Generation 2.0 RED στο Φόρουμ Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
Το Generation 2.0 RED συμμετείχε στο φετινό Φόρουμ Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, το οποίο διοργανώθηκε από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) στη Βιέννη από τις 25 έως τις 27 Σεπτεμβρίου. Το FRA ως ένας από τους αποκεντρωμένους οργανισμούς της ΕΕ, λειτουργεί ως κέντρο εμπειρογνωμοσύνης που ασχολείται με όλο το φάσμα των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Κατά τη διάρκεια των τριών ημερών συναντηθήκαμε με περισσότερους από 650 συμμετέχοντες από μεγάλες ευρωπαϊκές, εθνικές και διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θεσμικά όργανα της ΕΕ, τοπικές και εθνικές αρχές, δικηγόρους, επιχειρηματίες, άτομα του αθλητικού και καλλιτεχνικού κόσμου, καθώς και άτομα από την κοινωνία των πολιτών. Το πρόγραμμα συμπεριελάμβανε από συζητήσεις στην Ολομέλεια και ομάδες εργασίας του FRA μέχρι και τεχνικές εκδηλώσεις, μια εικονική ζώνη, αθλητικές δραστηριότητες και πάνω από 50 ανοιχτές συζητήσεις, επιτρέποντας στο Φόρουμ να είναι ένας διαδραστικός χώρος για διάλογο πάνω στις σημερινές προκλήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ΕΕ.
Φετινό θέμα το «ανήκειν» και ως οργανισμός που βασίζεται στην ισότιμη συμμετοχή σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, μέσω της ατομικής και συλλογικής ενδυνάμωσης, διοργανώσαμε μια συζήτηση με τίτλο Ο “Άλλος” ως ενεργός πολίτης: Δημιουργώντας χώρους έκφρασης και ενεργούς συμμετοχής [‘Othering’ Europe’s active citizen: Creating spaces towards active citizenry]. Κεντρικό θέμα της συζήτησης ήταν η ανάγκη να διευρυνθεί η έννοια του ενεργού πολίτη, θέτοντας το ζήτημα της αναγνώρισης των «άλλων Ευρωπαίων», δηλαδή των περιθωριοποιημένων πολιτών που αυτό-οργανώνονται και δημιουργούν τους δικούς τους χώρους έκφρασης. Έτσι επαναπροσδιορίζεται η σημασία και η ταυτότητα του ενεργού πολίτη στην Ευρώπη του σήμερα.
Προσκεκλημένοι ήταν οι:
- Ντέμπορα Κάρλος-Βαλέντσια, συνιδρύτρια του Δικτύου Μεταναστριών Γυναικών στην Ελλάδα Melissa, ένα δίκτυο που προωθεί την ενδυνάμωση, την επικοινωνία και την ενεργή συμμετοχή του πολίτη και ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Φιλιππινέζων Μεταναστών (KASAPI).
- Φίλιππος Παγάνης, υπεύθυνος του έργου Transcending Youth – Supporting Trans Youth, της Color Youth, μια ομάδα LGBTQ νέων ατόμων που στοχεύει στη δημιουργία μιας ισχυρής κοινότητας νέων, την υποστήριξη των μελών της και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων.
- Έσθερ Μαμαντού, διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ατόμων Αφρικανικής Καταγωγής (ENPAD), ένα δίκτυο οργανώσεων για τους ανθρώπους αφρικανικής καταγωγής στην Ευρώπη.
Μαζί, κατά τη διάρκεια της λίγο πάνω από μίας ώρας συζήτησης, προσεγγίσαμε την έννοια της ενεργής συμμετοχής και πως εκδηλώνεται στην σημερινή Ευρώπη. Συνδέοντας τη συζήτηση με το θέμα «ανήκειν» του Φόρουμ, ξεκινήσαμε με το ερώτημα του γιατί κάποιος επιθυμεί να «ανήκει» κάπου. Θέτοντας το ζήτημα της αναγνώρισης των «άλλων Ευρωπαίων», τονίσαμε το πώς αυτή η αίσθηση του ανήκειν ενεργοποιείται ακριβώς επειδή το να βρίσκεσαι στο περιθώριο είναι το να είσαι μέρος μιας ομάδας ανθρώπων των οποίων οι ανάγκες δεν ικανοποιούνται κοινωνικά ή πολιτικά. Ως εκ τούτου, δεν αναγνωρίζονται και οι διεκδικήσεις τους, ιδιαίτερα αυτά τα είδη πολιτικών διεκδικήσεων που απευθύνονται στο κράτος και σε άλλους πολίτες σε σχέση είτε με τη φυλή, την τάξη, το φύλο και βέβαια στο πλαίσιο της «μετανάστευσης» (τα ζητήματα νομιμοποιητικών εγγράφων και νομικού καθεστώτος). Αυτή η αίσθηση του ανήκειν επομένως έχει να κάνει με την διεκδίκηση της πρόσβασης και του λόγου. Στο πλαίσιο αυτό, η Έσθερ Μαμαντού εξήγησε το πως ακριβώς αυτοί οι ισχυρισμοί συνοδευόμενες με την έλλειψη χώρων έκφρασης δημιουργούν την ανάγκη για άλλες μορφές οργάνωσης, με το ENPAD να αποτελεί παράδειγμα τέτοιων μορφών. Στη συνέχεια, η Ντέμπορα Κάρλος-Βαλέντσια μοιράστηκε την εμπειρία της Melissa Network και του KASAPI και τις προσπάθειές τους για αυτο-οργάνωση και για τη δημιουργία ασφαλών χώρων όπου οι μετανάστες και οι πρόσφυγες συνεργάζονται για την βελτίωση της κοινότητάς τους καθώς και για τη δημιουργία γεφυρών επικοινωνίας. Ο Φίλιππος Παγάνης με τη σειρά του τόνισε την σημασία της διαθεματικότητας μιλώντας για το έργο της Colour Youth προς τη δημιουργία χώρων για τους νέους με περιθωριοποιημένες ταυτότητες που τους επιτρέπει να δραστηριοποιούνται μέσα από ένα πλέγμα ασφάλειας και αποδοχής.
Σε αυτή τη συζήτηση, η Τζάκυ Αμπουλιμέν (Generation 2.0) μίλησε για την εμπειρία της δεύτερης γενιάς και για το κίνημα διεκδίκησης του δικαιώματος στην ιθαγένεια ακριβώς επειδή δείχνει πως εκείνοι που βρίσκονται στα περιθώρια, περιλαμβανομένων και εκείνων που στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν ούτε ιθαγενείς ούτε πολιτογραφημένους πολίτες, έχουν και συνεχίζουν να αυτο-οργανώνονται. Στη περίπτωση της δεύτερης γενιάς, όπως και σε περιπτώσεις άλλων ομάδων, το ζητούμενο του αγώνα ήταν τόσο πρακτικό όσον αφορά τα νομικά και κοινωνικά εμπόδια, παράλληλα δε, άνοιγε τη συζήτηση ως προς την μη ορατότητα στο δημόσιο χώρο. Η ορατότητα όμως δεν έχει να κάνει μόνο με το να είσαι «ορατός» αλλά επίσης έχει να κάνει με την «αναγνώριση». Και στην προκειμένη περίπτωση το θέμα δεν ήταν η αναγνώριση μιας ξαφνικά «καινούργιας» ομάδας ανθρώπων αλλά να αναγνωριστεί μια ομάδα ανθρώπων που βρισκόταν ήδη αρκετά χρόνια και παρ’ όλα αυτά δεν αναγνωριζόταν ως πολίτης.
Το έργο των κοινοτήτων που εκπροσωπούνταν από το πάνελ, το οποίο αφορά την πρόσβαση και την αναγνώριση, χρησιμεύει ως παράδειγμα για το πώς με την αυτοοργάνωση και τη δημιουργία χώρων έκφρασης όχι μόνο οι κοινότητες συμμετέχουν στα κοινά, αλλά και η ίδια η συμμετοχή τους, δηλαδή το έργο τους, επαναπροσδιορίζει την έννοια του «ενεργού πολίτη». Μια έννοια, όπως συμφωνήθηκε από κοινού, βασισμένη στις αξίες της ένταξης, της ισότητας και της αλληλεγγύης για την βελτίωση της κοινότητας.
