Εθνικές Εκλογές 2019 | Ρωτάμε τα κόμματα για την ένταξη

Ενόψει των επικείμενων βουλευτικών εκλογών, ο οργανισμός Generation 2.0 RED σε συνεργασία με το Vouliwatch θέτουν σε όλα τα υποψήφια κόμματα του δημοκρατικού τόξου ερωτήσεις σχετικά με συγκεκριμένες πολιτικές ένταξης των μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα.

Η επιλογή των θεματικών των ερωτήσεων βασίστηκε α) στα θέματα με τα οποία έχουμε ενασχοληθεί  τα τελευταία χρόνια και κρίνουμε εκκρεμή β) στα προγράμματα των κομμάτων έτσι όπως έχουν δημοσιοποιηθεί μέχρι σήμερα. Η αφορμή για αυτή την πρωτοβουλία σχετίζεται με το γεγονός ότι  η όποια συζήτηση γύρω από το «μεταναστευτικό» κινείται εκ των πραγμάτων είτε με αρνητική είτε με θετική προδιάθεση αλλά με αόριστες αναφορές. 

Με τον τρόπο αυτό, αποσκοπούμε στο να εισακουστούν τα θέματα που ταλανίζουν έναν μεγάλο  αριθμό ανθρώπων που ζουν στην Ελλάδα και συνήθως δεν ερωτώνται και προσδοκούμε τη δέσμευση των κομμάτων στα κατωτέρω ζητήματα.

1. Εμπόδια στην έκδοση και ανανέωση αδειών διαμονής

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια διολίσθηση σε παλαιότερες καταστάσεις, καθώς οι δικαιούχοι πολίτες τρίτων χωρών έρχονται αντιμέτωποι με υπηρεσίες, οι οποίες αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα αιτήματά τους σε εύλογο χρονικό διάστημα, με συνέπεια να ζουν σε μια μόνιμη προσωρινότητα και επισφάλεια. Οι καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση των αιτημάτων, μεταξύ άλλων, οφείλονται στην υποστελέχωση των υπηρεσιών, οι οποίες ειδικότερα στις μεγάλες πόλεις, φαίνεται πως εξαιτίας της κινητικότητας έχουν αποψιλωθεί. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι μέτρα θα πάρετε για την υποστήριξη των υπηρεσιών Αλλοδαπών και Μετανάστευσης προς την αποτελεσματική εφαρμογή του μεταναστευτικού δικαίου και την προστασία των δικαιωμάτων των δικαιούχων;

2. Ιθαγένεια

Παρά την ύπαρξη επαρκούς νομικού πλαισίου συνεχίζουν να υφίστανται προβλήματα και οι διαδικασίες προχωρούν εν μέσω μεγάλων γραφειοκρατικών δυσκολιών. Στην απόδοση ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά, αν και ψηφίστηκε ο  νόμος 4332/2015, παρατηρούνται ακόμα ακραίες καθυστερήσεις στην διεκπεραίωση των αιτημάτων σε κάποιες υπηρεσίες ιθαγένειας της χώρας. Συν τοις άλλοις, καθυστερήσεις συνεχίζονται και μετά την απόκτηση της ιθαγένειας. Στην διαδικασία πολιτογράφησης αλλογενών, πέραν των παρόμοιων καθυστερήσεων που παρατηρούνται στην εξέταση των αιτημάτων, η μεταρρύθμιση βάσει του ν.4604/2019 σχετικά με τις προϋποθέσεις αλλά και τη διαδικασία πολιτογράφησης μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί καθώς οι απαραίτητες Υπουργικές Αποφάσεις δεν έχουν εκδοθεί. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς θα αντιμετωπίσετε τα ανωτέρω ζητήματα καθυστερήσεων και ουσιαστικών  εκκρεμοτήτων με γνώμονα το κύρος της διαδικασίας και την ασφάλεια δικαίου των υποψηφίων;  

3. Παράβολα 

Ο νόμος 4018/2011 προβλέπει ότι μέρος από τα έσοδα από τα παράβολα για τις άδειες διαμονής μεταναστών μπορούν να διατίθενται για υλικοτεχνικό εξοπλισμό, λειτουργικά έξοδα, καθώς και για δράσεις κοινωνικής ένταξης μεταναστών. Όμως,  τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε η  χρήση των εσόδων από τα παράβολα για την χρηματοδότηση του προσφυγικού λ.χ. αποζημιώσεις του τοπικού πληθυσμού στα νησιά. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο χαρακτήρας των παραβόλων οφείλει να είναι ανταποδοτικός. Τι μέτρα θα πάρετε για τη διασφάλιση της χρήση τους για τη χρηματοδότηση των υποστελεχωμένων υπηρεσιών αλλά και δράσεων κοινωνικής ένταξης;

4. Αναθεώρηση συντάγματος-δικαίωμα ψήφου

To 2010 θεσμοθετήθηκε με τον ν.3838/2010 η συμμετοχή των νόμιμα διαμενόντων μεταναστών στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης α’ βαθμού υπό μια σειρά προϋποθέσεων. Με την απόφαση 460/2013 του Συμβουλίου της Επικρατείας, όμως, ορισμένες διατάξεις του νόμου, μαζί και αυτές που όριζαν την συμμετοχή των μεταναστών στις δημοτικές εκλογές, κρίθηκαν αντισυνταγματικές και καταργήθηκαν με τροπολογία στις αρχές του 2014. Σήμερα, η ψήφος των μεταναστών παραπέμφθηκε για ακόμη μια φορά από την προηγούμενη Επιτροπή Συνταγματικής Αναθεώρησης στην επόμενη Βουλή, η οποία θα φέρει και την ευθύνη της τελικής απόφασης. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Η επόμενη Βουλή θα είναι αναθεωρητική και για τη συγκεκριμένη διάταξη θα χρειαστούν 180 ψήφοι. Ποια θα είναι η θέση σας όταν κληθείτε να ψηφίσετε για το δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι σε τοπικό επίπεδο, όσων διαμένουν επί μακρόν στη χώρα; 

5. Αντιμετώπιση παράτυπων μεταναστών

Εξετάζοντας τα στατιστικά στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου και συγκεκριμένα το ποσοστό των απορριπτικών αποφάσεων, γίνεται αντιληπτό ότι ένας μεγάλος αριθμός αιτούντων άσυλο πρόκειται να εκπέσει σε καθεστώς μη νόμιμης διαμονής στη χώρα. Σε ίδιο καθεστώς διαμονής βρίσκονται  και οι πολίτες τρίτων χωρών που κατείχαν κάποια άδεια διαμονής για εργασία, και λόγω της κρίσης δεν κατάφεραν να διατηρήσουν την άδεια διαμονής τους με συνέπεια να βρεθούν χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Δεδομένης της παρουσίας ενός αριθμού ατόμων χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, τι είδους πολιτικές σκοπεύετε να ασκήσετε για την συγκεκριμένη κατηγορία του πληθυσμού που διαμένει στη χώρα; 

6. Μανωλάδα-Συμμόρφωση με την απόφαση του ΕΔΔΑ

Στις 30 Μαρτίου 2017 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) καταδίκασε την Ελλάδα στην γνωστή υπόθεση της Μανωλάδας, για παραβίαση του άρθρου 4 παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) περί καταναγκαστικής εργασίας. Από την τακτική παρακολούθηση του Generation 2.0 RED των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης των μεταναστών εργατών γης στη Μανωλάδα Ηλείας, είναι σαφές πως παραμένει το ζητούμενο της πραγματικής συμμόρφωσης με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Σε τι είδους μέτρα θα προβείτε για την άμεση συμμόρφωση της Πολιτείας με την απόφαση του ΕΔΔΑ; Ποια είναι η πολιτική που σχεδιάζετε για την αποτροπή παρόμοιων φαινομένων στο μέλλον; 

7. Αδήλωτη εργασία 

Σε μερικούς κλάδους εργασίας η αδήλωτη απασχόληση των μεταναστών έχει κεντρικό ρόλο και συγκεκριμένα σ’αυτούς που ευνοούν την αύξηση της παραοικονομίας και την εκτεταμένη ζήτηση ανειδίκευτης εργασίας. Τομείς όπως είναι οι κατασκευές, οι μικρομεσαίες βιοτεχνίες (ενδύματα), η συντήρηση και επισκευή κατοικιών, η γεωργία και η κτηνοτροφία, η φροντίδα ηλικιωμένων και παιδιών, η οικιακή εργασία (ειδικά η άτυπη εργασία μέσω γραφείων εύρεσης εργασίας με συχνά με παράνομη παρακράτηση χρημάτων), καθαριότητα (με μεταφορά εργαζομένων σε πολλαπλούς εργοδότες), ο τουρισμός καθώς και ο επισιτισμός. Λόγω του καθεστώτος διαμονής τους το οποίο μπορεί να είναι επισφαλές,  οι μετανάστες είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι με κίνδυνο να βρεθούν εκτεθειμένοι σε άθλιες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης, χαμηλές αμοιβές και ανασφάλιστη εργασία. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι είδους νομοθετικές προσεγγίσεις θα υιοθετούσατε για να αντιμετωπίσετε την αδήλωτη εργασία; Πώς θα διασφαλίσετε την εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας και των απαιτούμενων μηχανισμών ελέγχων; 

8. Ίση μεταχείριση στην κοινωνική ασφάλιση και στην πρόνοια

Με βάση την κείμενη νομοθεσία (ν.4387/2016), όσοι αδυνατούν να αποδείξουν 40 χρόνια μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη με αναλογία 1/40, για κάθε έτος που λείπει. Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά μετανάστες, Έλληνες ομογενείς αλλά  και Έλληνες πολίτες με μεταναστευτική καταγωγή, καθώς για όλους αυτούς η μόνιμη διαμονή προσμετράται στη βάση των αδειών διαμονής που είχαν στη χώρα. Ως γνωστόν, η πρώτη συντονισμένη διαδικασία νομιμοποίησης των μεταναστών ξεκίνησε το 1998 (σύμφωνα με τα Π Δ358/1997 και 359/1997). Συνεπώς για τις προαναφερθείσες ομάδες πληθυσμού μειώνεται κατά το ήμισυ, η ήδη χαμηλή εθνική σύνταξη ακόμα και εάν έχουν συμπληρωθεί τα απαραίτητα ένσημα.

Αναφορικά με την πρόνοια, ένα παράδειγμα για την άνιση μεταχείριση των μεταναστών είναι το γεγονός ότι λόγω των προϋποθέσεων, μακροχρόνια διαμένοντες (κάτοχοι δεκαετούς άδειας ή και δεύτερη γενιά) με αναπηρία είτε στερούνται των ανάλογων επιδομάτων είτε υποχρεούνται να αλλάξουν το καθεστώς διαμονής τους με άδειες διαμονής μικρότερης διάρκειας και χωρίς δικαίωμα στην εργασία.  

ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι μέτρα θα πάρετε είτε ως κυβέρνηση, είτε ως αντιπολίτευση, για την ισότιμη μεταχείριση στην κοινωνική ασφάλιση και στην πρόνοια; 

9. Στέγαση-Στρατηγική ένταξης

Με την απόφαση του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής με αριθ. 6382/2019 τέθηκαν σε ισχύ οι χρονικοί περιορισμοί στη στέγαση και στα επιδόματα των δικαιούχων διεθνούς προστασίας ανάλογα με την ημερομηνία απόκτησης της προσφυγικής ιδιότητας, χωρίς όμως να έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες που θα ευνοήσουν την αυτονομία τους. Η συγκεκριμένη κίνηση, καθώς και η έλλειψη εθνικής στρατηγικής για την ένταξη (καθώς δεν έχει δημοσιευτεί σε τελική μορφή) θέτει εν αμφιβόλω την ασφαλή διαβίωση και ένταξη της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας στην ελληνική κοινωνία. 

ΕΡΩΤΗΣΗ: Σε τι είδους ενέργειες θα προβείτε για να διασφαλίσετε την θεσμική προστασία τέτοιου είδους ευάλωτων πληθυσμών μέσω της παροχή ενός κατάλληλου οικονομικού, προνοιακού και υποστηρικτικού πλαισίου;

10. Εκπαίδευση 

Βάσει της κείμενης νομοθεσίας, κάθε παιδί που βρίσκεται στη χώρα έχει δικαίωμα πρόσβασης στη σχολική εκπαίδευση ανεξαρτήτως νομικού καθεστώτος στο οποίο υπάγονται οι γονείς του. Σύμφωνα με την εκτίμηση της UNICEF, έως και τα τέλη Απριλίου 2019, 28.500 παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονταν στην Ελλάδα. Παρά τις προσπάθειες των αρμόδιων φορέων για την διευκόλυνση της ένταξης τους, η πρόσβαση στην εκπαίδευση για ένα μεγάλο αριθμό των παιδιών αυτών εξακολουθεί να είναι περιορισμένη. 

ΕΡΩΤΗΣΗ:  Πώς θα διασφαλίσετε την εγγραφή στα σχολεία όλων των παιδιών προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονται στη χώρα; Τι μετρα θα πάρετε για την πρόληψη της σχολικής διαρροής των παιδιών αυτών; 

To Generation 2.0 για τα Δικαιώματα, την Ισότητα και την Ετερότητα είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός ανθρώπων διαφορετικής καταγωγής που συνεργάζονται για να προωθήσουν την ισότιμη συμμετοχή των διαφορετικών κοινοτήτων στην Ελλάδα σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Ειδικότερα, είναι οργανισμός που μεταξύ άλλων μέσω των δράσεων του, έχει αναδείξει και δίνει αγώνα για τα δικαιώματα των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων.

Το Vouliwatch είναι μία ανεξάρτητη, μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία ανοιχτής διακυβέρνησης, ενίσχυσης της διαφάνειας και της λογοδοσίας και προώθησης της δημοκρατικής συμμετοχής με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας. Μέσω του Vouliwatch οι πολίτες μπορούν να παρακολουθούν και να αξιολογούν το νομοθετικό και κοινοβουλευτικό έργο, με εύληπτο και απλοποιημένο τρόπο.