EnglishΗ κυβέρνηση οδηγεί ξανά σε αποκλεισμό τη δεύτερη γενιά
Με τον νέο Κώδικα Μετανάστευσης η κυβέρνηση παίρνει πίσω όσα η ίδια είχε θεσμοθετήσει το 2014,
στερώντας ξανά από τη δεύτερη γενιά -και όχι μόνο- ουσιώδη δικαιώματα.
Ο νέος Κώδικας Μετανάστευσης έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση από την Τρίτη 07/03/2023 το απόγευμα έως αύριο, Τρίτη 14/03 το πρωί. Ο Κώδικας αυτός έρχεται να αντικαταστήσει τον πρώτο Κώδικα Μετανάστευσης και Ένταξης που θεσμοθετήθηκε το 2014, τον γνωστό Ν. 4251/2014, όπως ισχύει σήμερα. Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου ανάρτησε ένα νομοσχέδιο με 180 άρθρα, έκτασης περίπου 200 σελίδων, με προθεσμία μελέτης και σχολιασμού στους φορείς και τους πολίτες μόλις 4 εργάσιμων ημερών. Παρόλα αυτά, ο λιγοστός χρόνος ήταν υπερ-αρκετός, για να ξεδιπλωθεί το πνεύμα και οι προθέσεις του νομοθέτη. Ο νέος Κώδικας έχει δύο όψεις:
Ένας Κώδικας φιλικός σε πολίτες τρίτων χωρών που θέλουν να αλλάξουν κατηγορία άδειας διαμονής
Ο νέος Κώδικας επιχειρεί να βελτιώσει ορισμένα ζητήματα πρακτικής φύσεως, όπως τη διαδικασία έκδοσης εθνικών θεωρήσεων (visa) και ιδίως να διευκολύνει τη δυνατότητα αλλαγής σκοπού άδειας διαμονής, που μέχρι σήμερα είναι ιδιαίτερα αυστηρή διαδικασία. Πέρα από αυτές τις αλλαγές, δεν παρατηρούνται εκτεταμένες τροποποιήσεις στις προϋποθέσεις και τη διαδικασία των αδειών διαμονής, αφού τα περισσότερα άρθρα μένουν ως έχουν από τον προηγούμενο Κώδικα, με νομοτεχνικές βελτιώσεις στη σειρά και τη δομή των κεφαλαίων.
Ένας Κώδικας εχθρικός στη δεύτερη γενιά, στα ασυνόδευτα ανήλικα, στους αιτούντες άσυλο
Καταρχάς, ο νέος Κώδικας θέλει να καταργήσει την άδεια διαμονής για τη δεύτερη γενιά, όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. ΜΟΝΟ εφόσον έχουν ήδη άλλη άδεια διαμονής τα άτομα που γεννήθηκαν ή/και ολοκλήρωσαν 6 τάξεις ελληνικού σχολείου θα μπορούν να λάβουν άδεια δεκαετούς διάρκειας. Αυτομάτως αποκλείεται μια μεγάλη μερίδα παιδιών δεύτερης γενιάς, οι γονείς των οποίων έχουν ζητήματα με τα χαρτιά τους, όσο αυτά είναι ανήλικα. Με το ισχύον νομικό πλαίσιο, τα παιδιά αυτά έχουν δικαίωμα να ενταχθούν σε καθεστώς νόμιμης διαμονής κατά την ενηλικίωσή τους, ανεξάρτητα από το καθεστώς της οικογένειάς τους.
Παράλληλα, το Υπουργείο διαμήνυε για μήνες ότι θα φέρει ρύθμιση για να λύσει το θέμα των ασυνόδευτων ανηλίκων που φοιτούν σε ελληνικά σχολεία, ενηλικιώνονται και μένουν χωρίς άδεια διαμονής. Μάλιστα, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε συναντηθεί στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Σαϊντού Καμαρά, αριστούχο μαθητή που κινδύνευσε να μείνει χωρίς νομικό καθεστώς. Οι δεσμεύσεις αυτές, όμως, όπως αποδεικνύεται τελικά δεν είχαν ως βάση τη διαπίστωση της αδικίας που προκαλούσε ένα νομικό κενό, αλλά την επικοινωνιακή αξιοποίηση από πλευράς κυβέρνησης. Η ρύθμιση που προτείνεται στον Κώδικα για τα ασυνόδευτα ανήλικα, που έχουν ολοκληρώσει 3 τάξεις του ελληνικού σχολείου και γραφτεί σε μεταλυκειακή ή τριτοβάθμια εκπαίδευση, προβλέπει ακριβώς το ίδιο, όπως και για τη δεύτερη γενιά: χορήγηση άδειας διαμονής δεκαετούς διάρκειας ΜΟΝΟ εφόσον έχουν ήδη άλλη άδεια διαμονής. Αυτός ο όρος είναι απόλυτα αντιφατικός, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα ασυνόδευτα ανήλικα που ενηλικιώνονται έχουν πρόβλημα με τη διαμονή τους στη χώρα, ακριβώς επειδή είτε έχει ήδη απορριφθεί η αίτηση ασύλου τους ή κινδυνεύει να απορριφθεί. Οπότε πώς ακριβώς τα άτομα αυτά θα κατέχουν ήδη οποιαδήποτε οριστική άδεια διαμονής για να αιτηθούν για την άδεια δεκαετίας; Είτε πρόκειται για νομοτεχνικό λάθος είτε για τον απόλυτο εμπαιγμό.
Και το κερασάκι στην τούρτα είναι ότι το παράβολο για αυτές τις κατηγορίες κοστίζει 900 ευρώ… Επομένως, ο νομοθέτης ναρκοθετεί τη ζωή της δεύτερης γενιάς και των ασυνόδευτων ανήλικων, αφού τους βάζει τη μία τρικλοποδιά πίσω από την άλλη. Οι ελάχιστες και οι ελάχιστοι 18χρονες/οι, που θα έχουν ήδη άδεια διαμονής, πώς θα μπορέσουν να αιτηθούν, όταν θα χρειάζονται κάτι λιγότερο από 1000 ευρώ; Να σημειωθεί εδώ, ότι ακόμη και τα 300 ευρώ παράβολο, που ισχύουν σήμερα για την άδεια δεύτερης γενιάς είναι ένα υπέρογκο ποσό για τα περισσότερα παιδιά που μόλις έχουν τελειώσει το σχολείο και έχουν ενηλικιωθεί. Αντικειμενικά, δεν μπορούν να έχουν τους πόρους για να καλύψουν τέτοια υψηλά χρηματικά ποσά.
Με απλά λόγια ο νέος Κώδικας στερεί τη νόμιμη διαμονή και άρα την αξιοπρέπεια παιδιών που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν στη χώρα και φοιτούν στα ελληνικά σχολεία και πανεπιστήμια. Και αυτό, μας γυρίζει μια δεκαετία πίσω, πριν το 2014, όταν η νόμιμη διαμονή της δεύτερης γενιάς δεν ήταν ούτε δεδομένη ούτε θεσμοθετημένη.
Ακόμη, το νομοσχέδιο αυτό μπορεί να παρομοιαστεί ως ένα ναρκοπέδιο για όσες/ους έχουν αιτηθεί άσυλο (διεθνή προστασία), αφού καταργεί την πρόσβαση σε ορισμένες κατηγορίες αδειών διαμονής. Οι πιο κρίσιμες τροποποιήσεις είναι αυτές που επιχειρούνται στην άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους, η οποία αποτελεί και την κύρια οδό νομιμοποίησης για ανθρώπους που μένουν ήδη 7 χρόνια στην Ελλάδα.
- Πρώτον, δεν θα έχουν πλέον δικαίωμα να καταθέσουν για αυτή την άδεια, όσα άτομα έχουν λάβει τελεσίδικη απορριπτική απόφαση ασύλου.
- Δεύτερον, το χρονικό διάστημα εξέτασης του ασύλου δεν θα προσμετράται στην απόδειξη της επταετίας, όπως ισχύει τώρα.
Με δεδομένο ότι η συντριπτική πλειονότητα όσων αιτούνται αυτή την άδεια, έχουν περάσει στο παρελθόν από τη διαδικασία ασύλου (με απορριπτικές αποφάσεις φυσικά οι περισσότεροι), είναι προφανές ότι η άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους θα μετατραπεί σε μια “εξαιρετική” διαδικασία και θα αφορά ελάχιστα άτομα.
Τέλος, δεν υπάρχει καμία απολύτως πρόβλεψη ρύθμισης του καθεστώτος διαμονής των μεταναστών εργατών γης, που ήδη διαμένουν και εργάζονται χρόνια σε ελληνικές καλλιέργειες. Παρά τη σημαντική έλλειψη εργατικού δυναμικού σε πολλές αγροτικές περιοχές πλέον και τις συνεχείς διεκδικήσεις των τοπικών αρχών και παραγωγών προς το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, όχι απλά δεν δίνεται τελικά καμία λύση, αλλά παραβλέπεται εντελώς το ζήτημα. Αφού οι ανάγκες της εποχικής εργασίας προβλέπεται να αντιμετωπίζονται μόνο μέσω της μετάκλησης από τρίτες χώρες, οι εργάτες γης που είναι ήδη εδώ και εργάζονται, πώς άραγε θα γίνουν ορατοί και πώς θα ασφαλίζονται;
Τα παραπάνω αποτελούν μόνο ένα δείγμα των προβλημάτων του νέου Κώδικα Μετανάστευσης που επιχειρεί την κατάργηση ή τη συρρίκνωση ουσιωδών δικαιωμάτων. Για ακόμη μια φορά, η προπαρασκευαστική διαδικασία έγινε χωρίς τους άμεσα ενδιαφερόμενους, δηλαδή τις μεταναστευτικές κοινότητες, και χωρίς καμία προηγούμενη διαβούλευση με τους φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών. Ο ισχύων Κώδικας Μετανάστευσης, που τέθηκε σε ισχύ το 2014, είναι ένα πλήρες νομοθετικό κείμενο και έχει ρυθμίσει την πλειονότητα των ζητημάτων που αφορούν τη νόμιμη διαμονή πολιτών τρίτων χωρών. Αυτό που χρειαζόταν ήταν ορισμένες στοχευμένες βελτιώσεις. Με τον νέο Κώδικα επιτυγχάνεται ακριβώς το αντίθετο: ΕΝΑ ΠΙΣΩΓΥΡΙΣΜΑ. Επί της ουσίας, η κυβέρνηση αυτοαναιρείται, αφού και ο προηγούμενος κώδικας θεσμοθετήθηκε επί κυβέρνησης ΝΔ.
Οι διατάξεις και αυτού του σχεδίου νόμου επιχειρούν να στείλουν με τη σειρά τους -όπως και όλα τα νομοθετήματα των τελευταίων ετών- ένα σαφές μήνυμα αποτροπής σε πολίτες τρίτων χωρών που επιθυμούν να αποκτήσουν χαρτιά και να συνεχίσουν να διαμένουν στη χώρα.
Το Generation 2.0 RED κατέθεσε σήμερα στη δημόσια διαβούλευση αναλυτικά σχόλια επί των άρθρων του σχεδίου νόμου. Ως οργανισμός με μακρόχρονη εμπειρία και γνώση του νομικού πλαισίου της μεταναστευτικής πολιτικής, καλούμε το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να λάβει υπόψη του τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, προκειμένου να φέρει ένα Κώδικα δικαιότερο, που θα διασφαλίζει τη νόμιμη διαμονή και την αξιοπρεπή διαβίωση των ανθρώπων που κατοικούν, σπουδάζουν κι εργάζονται μόνιμα στην Ελλάδα.
