Δύο μέτρα και δύο σταθμά για τις συντάξεις των μεταναστών

Το πρόβλημα με την Εθνική Σύνταξη των μεταναστών χρονίζει. Μια νέα Υπουργική Απόφαση όχι μόνο δεν επιλύει τη διάκριση αλλά τη διαιωνίζει, δημιουργώντας νέες υποκατηγορίες.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (Ν.4387/2016) οι μετανάστες, όπως και οι Έλληνες πολίτες, για να λάβουν το πλήρες ποσό της ελάχιστης σύνταξης (384 ευρώ) πρέπει να έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης. Οι μετανάστες όμως, για να το λάβουν, θα πρέπει να πληρούν μια επιπλέον προϋπόθεση: να αποδεικνύουν 40 χρόνια μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα. Όσοι και όσες δεν πληρούν αυτή την προϋπόθεση, λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη με αναλογία 1/40 για κάθε έτος που υπολείπεται. Η απόδειξη των 40 ετών νόμιμης διαμονής είναι αδύνατη για την πλειονότητα των πολιτών τρίτων χωρών, καθώς ο μόνος τρόπος πιστοποίησης είναι οι άδειες διαμονής και η πρώτη συντονισμένη διαδικασία νομιμοποίησης στην Ελλάδα ξεκίνησε μόλις το 1998. 

Ο διαφορετικός υπολογισμός της σύνταξης για τους πολίτες τρίτων χωρών καταστρατηγεί όσα ορίζονται στον Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης (αρ. 21 παρ. 2 του Ν. 4251/2014) περί ισότητας ασφαλιστικών δικαιωμάτων ημεδαπών και αλλοδαπών που διαμένουν νόμιμα στη χώρα. Το Generation 2.0 RED έχει αναδείξει επανειλημμένα τη διάκριση που υφίσταται ο μεταναστευτικός πληθυσμός ως προς το δικαίωμά του αυτό. Από το 2019 είχε καταθέσει αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη σχετικά με το ζήτημα, ο οποίος στην απάντηση του στις 25/02/2020 τονίζει ότι «το κριτήριο των ετών διαμονής είναι ξένο προς το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα», επειδή «ο υπολογισμός των παροχών βάσει του χρόνου ασφάλισης ήταν και παραμένει βασικό στοιχείο της αρχιτεκτονικής του». Επιπλέον, ο ΣτΠ αναφέρει ότι ο έλεγχος της 40ετούς διαμονής στην Ελλάδα για την χορήγηση της πλήρους εθνικής σύνταξης υποβάλλει τους αιτούντες στην απαίτηση μιας αδύνατης απόδειξης και γι’ αυτό θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν τα κενά στη νομοθεσία κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ‘90. Η μείωση της εθνικής σύνταξης βάσει ετών διαμονής οδηγεί σε πολύ χαμηλές συντάξεις και ταυτόχρονα σε πολύ μεγάλες ανισότητες μεταξύ ασφαλισμένων με τον ίδιο χρόνο ασφάλισης και τις ίδιες συντάξιμες αποδοχές. 

Πρόσφατα, εκδόθηκε Κοινή Υπουργική Απόφαση που ορίζει νέο τρόπο υπολογισμού της Εθνικής σύνταξης ομογενών που προέρχονται από την Αλβανία και την πρώην Σοβιετική Ένωση, μειώνοντας για αυτούς τα απαιτούμενα χρόνια νόμιμης διαμονής από 40 σε 30. Είναι προφανές ότι συγκεκριμένη πρόβλεψη δεν λύνει τη διάκριση αλλά τη διαιωνίζει. Αφενός, γιατί δεν αφορά στο σύνολο των πολιτών τρίτων χωρών, δημιουργώντας μία ακόμη υποκατηγορία και δύο ταχύτητες στον υπολογισμό της Εθνικής Σύνταξης για τους αλλοδαπούς. Αφετέρου, γιατί η μείωση στα 30 χρόνια δεν αρκεί για τους περισσότερους από τους ομογενείς καθώς το Ειδικό Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς (ΕΔΤΟ) θεσμοθετήθηκε το 1998, δηλαδή 24 χρόνια πριν.

Με λίγα λόγια, μετά από τόσα χρόνια απραξίας ή ελλιπών ρυθμίσεων εκ μέρους της πολιτείας, η επιπλέον προϋπόθεση των 40 ή 30 ετών νόμιμης διαμονής, πέραν των ετών ασφάλισης, πρέπει επιτέλους να καταργηθεί.