EnglishΜανωλάδα: Η ιστορία πίσω από τις φράουλες 2ευρώ/κιλό
Της Silvia Giulini
«Όταν ήμουν στο σχολείο, διάβαζα ότι στην Ελλάδα γεννήθηκαν η Δημοκρατία και ο Πολιτισμός, και ήθελα να έρθω. Όταν όμως έφτασα στη Μανωλάδα, έζησα το ακριβώς αντίθετο. Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι προσφέρθηκαν να με βοηθήσουν. Τότε κατάλαβα τι έλεγαν τα βιβλία που διάβαζα.»
Αυτά είναι τα λόγια ενός από τους μετανάστες εργάτες, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του Στρασβούργου, για την υπόθεση Chowdury και άλλων κατά της Ελλάδας. Η υπόθεση αφορά 42 εργάτες με καταγωγή από το Μπαγκλαντές που έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης στις καλλιέργειες φράουλας της Μανωλάδας, στην Πελοπόννησο. Η υπόθεση μεταφέρθηκε στο Ελληνικό Δικαστήριο έπειτα από ένα ακραίο περιστατικό το 2013, το οποίο καλύφθηκε αμέσως από τα Μέσα Ενημέρωσης: παράτυποι μετανάστες που εργάζονταν στις καλλιέργειες πυροβολήθηκαν και κάποιοι τραυματίστηκαν, όταν διαμαρτυρήθηκαν για τους μισθούς που δεν λάμβαναν για αρκετούς μήνες.
Οι συνθήκες για τους παράτυπους μετανάστες στη Μανωλάδα ήταν ιδιαίτερα σκληρές. Ως εργάτες, δεν πληρώνονταν και πολλές φορές ξυλοκοπούνταν, ενώ παράλληλα δέχονταν απειλές από τους ιδιοκτήτες των καλλιεργειών, ότι αν διαμαρτύρονταν θα τους κατέδιδαν στην αστυνομία. Για τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται παράτυπα στην Ελλάδα, αυτό ισοδυναμεί με φυλάκιση. Οι παράτυποι εργάτες αναγκάζονταν, επίσης, να αγοράζουν βασικά είδη διατροφής από τα «αφεντικά» τους, ενώ πολλές φορές ζούσαν χωρίς πόσιμο νερό και ηλεκτρισμό. Παρά το βίαιο περιστατικό και την κατάσταση που βίωναν, το Ελληνικό Δικαστήριο ισχυρίστηκε πως η συγκεκριμένη κατάσταση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως υπόθεση δουλεμπορίας, καθώς οι εργάτες μπορούσαν να σταματήσουν να εργάζονται στις καλλιέργειες ανά πάσα στιγμή. Τελικά, ορίστηκε ένα χρηματικό πρόστιμο για τον ιδιοκτήτη των καλλιεργειών που άνοιξε πυρρά εναντίον των μεταναστών.
Μετά την απόφαση του Ελληνικού Δικαστηρίου, η υπόθεση μεταφέρθηκε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του Στρασβούργου, όπου τα θύματα μπορούν να προσφύγουν όταν η Πολιτεία παραβιάζει ή δεν αποτρέπει την παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είναι εξαιρετικής σημασίας, καθώς είναι η πρώτη φορά που το Δικαστήριο εκδικάζει υπόθεση καταναγκαστικής εργασίας παράτυπων μεταναστών (υπήρξαν σχετικές υποθέσεις καταναγκαστικής εργασίας παιδιών και ανθρώπων που εξαναγκάστηκαν στην πορνεία, δεν υπήρχε ωστόσο υπόθεση καταναγκαστικής εργασίας μεταναστών). Για το λόγο αυτό, η καταδίκη είναι ένα σημαντικό βήμα για τα δικαιώματα των παράτυπων μεταναστών που πέφτουν θύματα εργασιακής εκμετάλλευσης.
Η Ελληνική Πολιτεία κατηγορήθηκε για ανεπάρκεια πρόληψης της δουλεμπορίας των παράτυπων μεταναστών, οι οποίοι υφίστανται απειλές, εκμετάλλευση, βία και έλλειψη ανθρώπινων συνθηκών διαβίωσης. Η Ελληνική Πολιτεία καλείται να καταβάλλει 12.000-16.000 ευρώ σε κάθε έναν από τους 42 εργαζόμενους μετανάστες, το υψηλότερο πρόστιμο που έχει επιβληθεί από το Δικαστήριο του Στρασβούργου. Η απόφαση αυτή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αντιπροσωπεύει το πρώτο σημαντικό βήμα για την προστασία των εργαζόμενων παράτυπων μεταναστών, όχι μόνο στη Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Η Ελληνική κυβέρνηση μπορεί να φέρει την υπόθεση ενώπιον της Ολομέλειας του Δικαστηρίου, και αν δεν το κάνει, είναι επειδή το περιστατικό της Μανωλάδας συνέβη κατά τη διάρκεια της θητείας της προηγούμενης, συντηρητικής κυβέρνησης.
Ο Chowdury έχει 28 πυροβολισμούς στο σώμα του, οι υπόλοιποι ίσως λιγότερους, όμως χαμογελούν. Γιατί κανένας από αυτούς δεν είναι θύμα, όχι πλέον. Αυτήν τη στιγμή βλέπω μπροστά μου ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τα δικαιώματά τους, που επιτέλους τους αναγνωρίστηκαν.
