Μήπως τελικά καταργείται η πολιτογράφηση;

Την Πέμπτη 22 Απριλίου, με καθυστέρηση 6 μηνών μετά την ψήφιση του Ν. 4735/2020 που άλλαξε το σύστημα πολιτογράφησης, δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ η πολύ σημαντική Απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών που ορίζει τα τεκμήρια για την οικονομική και κοινωνική ένταξη που πρέπει να πληρούν οι αιτούντες ελληνική ιθαγένεια με τη διαδικασία της πολιτογράφησης. Με την Απόφαση αυτή θεσπίζονται για πρώτη φορά συγκεκριμένα και πολύ αυστηρά οικονομικά κριτήρια που ξεπερνούν κάθε κακό σενάριο.

Η Απόφαση σπεύδει εξαρχής να ξεκαθαρίσει ότι: «Ο αλλοδαπός που επιθυμεί να γίνει Έλληνας/ίδα πολίτης πρέπει να αποδεικνύει ότι διαθέτει ετήσιο εισόδημα που του εξασφαλίζει ένα επαρκές επίπεδο διαβίωσης χωρίς να επιβαρύνει το σύστημα της κοινωνικής πρόνοιας της χώρας(…)». Επαρκές επίπεδο διαβίωσης πρακτικά σημαίνει ότι το ετήσιο εισόδημα των αιτούντων πρέπει να φτάνει τα 7.800 ευρώ, όπως προκύπτει από τις ετήσιες αποδοχές του υπαλλήλου και εργατοτεχνίτη της χώρας βάσει του ισχύοντος κατώτατου μισθού. 

Και η αυστηρότητα συνεχίζεται. Οι αιτούντες πρέπει να αποδείξουν αυτό το επαρκές εισόδημα, όχι μόνο για το προηγούμενο έτος, αλλά για περισσότερα, ανάλογα με τα έτη προηγούμενης νόμιμης διαμονής που απαιτούνται για την αίτηση πολιτογράφησης. Συγκεκριμένα, η Υπουργική Απόφαση αναφέρει: «Για τους αιτούντες που απαιτείται να συμπληρώνουν 3 έτη προηγούμενης νόμιμης διαμονής (πολίτες Ε.Ε., σύζυγοι Ελλήνων πολιτών με τέκνο) πρέπει να αποδεικνύουν επαρκές εισόδημα και τα 3 αυτά έτη. Για όσους απαιτείται να συμπληρώνουν 7 έτη (πρόσφυγες ή με καθεστώς επικουρικής, όσοι είναι με άδεια ανθρωπιστικών λόγων, επί μακρόν διαμένοντος, δεύτερης γενιάς, δεκαετίας, μέλη οικογένειας Ελλήνων πολιτών) πρέπει να αποδεικνύουν επαρκές εισόδημα για τουλάχιστον τα τελευταία 5 έτη πριν την υποβολή της αιτήσεως. Για όσους απαιτείται να συμπληρώνουν 12 έτη (όσοι κατέχουν λοιπούς τύπους άδειων διαμονής) πρέπει να αποδεικνύουν επαρκές εισόδημα για τουλάχιστον τα τελευταία 7 έτη πριν την υποβολή της αιτήσεως(…)».

Να θέσουμε ένα εύλογο ερώτημα: Ποιοι, στην Ελλάδα του 2021, είχαν σταθερή εργασία για 3, 5 ή 7 χρόνια; Οι Έλληνες; Οι Ευρωπαίοι πολίτες; Οι μετανάστες; 

Τον Οκτώβριο του 2020, όταν συζητούνταν το νομοσχέδιο στη Βουλή για το νέο σύστημα πολιτογράφησης είχε επιχειρηθεί και τότε από τη Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας να προβλεφθεί το ελάχιστο επαρκές εισόδημα ως κριτήριο για την πολιτογράφηση. Ως οργανισμός είχαμε εκφράσει από την πρώτη στιγμή την αντίθεσή μας στη δημόσια διαβούλευση, επισημαίνοντας ότι έτσι η πολιτογράφηση μετατρέπεται σε προνόμιο για τους λίγους. Μετά και την αντίδραση από κόμματα της αντιπολίτευσης, ακόμη και από βουλευτές της συμπολίτευσης, ο πρώην Υπουργός Εσωτερικών είχε προχωρήσει σε νομοτεχνική βελτίωση, αποσύροντας τη διάταξη και δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «Πιστεύουμε ότι με αυτόν τον τρόπο ρυθμίζουμε με μέτρο και λογική ένα πρόβλημα που θα μπορούσε να δημιουργηθεί και θα καθιστούσε απαγορευτικό για πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων, που επιθυμούν να γίνουν Έλληνες και που συμπληρώνουν όλα τα υπόλοιπα τεκμήρια που προβλέπει ο Κώδικας Ιθαγένειας (…)». Άρα, το ερώτημα που θέτουμε παραπάνω είχε τότε απαντηθεί.

Μετά από τέτοια δήλωση, πώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτή η Υπουργική Απόφαση; Τουλάχιστον ως κυνική και εξοργιστική, εφόσον παραβλέπει επιδεικτικά την κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα της Ελλάδας τα τελευταία 11 χρόνια. Η χώρα βίωσε από το 2010 κι έπειτα μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, με πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, με την ανεργία να εκτινάσσεται στα ύψη, με τις τωρινές συνθήκες οικονομικής ασφυξίας λόγω της πανδημίας. Τα δεδομένα αυτά είναι πάντοτε πιο σκληρά για τους μετανάστες, όπως αποδεικνύεται και από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ: το τελευταίο τρίμηνο του 2020 η ανεργία των πολιτών τρίτων χωρών ανήλθε στο 28,2%, 13 μονάδες πάνω από το ποσοστό ανεργίας των Ελλήνων.

Υπό αυτές τις συνθήκες το Υπουργείο Εσωτερικών επιβάλλει τα πλέον αυστηρά οικονομικά κριτήρια που θα πρέπει μάλιστα να πληρούνται συνεχόμενα και για πολλά προηγούμενα έτη. Να θυμηθούμε εδώ και το εξής: ο νέος νόμος ισχύει και για όσους έχουν ήδη αιτηθεί βάσει του προηγούμενου συστήματος πολιτογράφησης. Έτσι, πολύ απλά, όχι μόνο αποκλείει τη συντριπτική πλειοψηφία όσων επιθυμούν να καταθέσουν αίτηση πολιτογράφησης στο μέλλον, αλλά και όσων είχαν αιτηθεί στο παρελθόν και έχουν ήδη πληρώσει το ακριβό παράβολο των 550 ή 700 ευρώ πριν το 2019.

Φαίνεται πως οι νομοτεχνικές βελτιώσεις που έγιναν τον προηγούμενο Οκτώβριο ήταν  μόνο «για τα μάτια του κόσμου», αφού όλες καταργήθηκαν πριν καν εφαρμοστεί το νέο σύστημα. Έτσι, αυτό που πλέον έχουμε είναι ένα  σύστημα πολιτογράφησης που μετράει μέχρι τώρα μόνο προσκόμματα. Πρώτα, ήταν η γραπτή εξέταση από μια τράπεζα θεμάτων με ερωτήσεις δύσκολες, οι οποίες καμιά σχέση με την ένταξη δεν έχουν. Μετά, ήταν η αυστηροποίηση των κριτηρίων εξαίρεσης από τη γραπτή εξέταση. Τώρα είναι το ελάχιστο επαρκές εισόδημα. Αύριο, τι να περιμένουμε;

Μήπως τελικά, το Υπουργείο Εσωτερικών, δια της πλαγίας οδού, επιδιώκει την επί της ουσίας κατάργηση της πολιτογράφησης;