EnglishΓιατί ο Γιάννης πρέπει να είναι #morethananathlete
«Η Ελλάδα είναι μια χώρα λευκών». Αυτή είναι μια φράση του Γιάννη Αντετοκούνμπο σε μια πρόσφατη συνέντευξή του, στην οποία παρουσίασε μια εικόνα της χώρας του μέσα από τα δικά του μάτια. Σε συνέχεια αυτής της συνέντευξης ξετυλίγεται ένα γαϊτανάκι ρατσισμού. Πρώτα, ο Κωνσταντίνος Καλέμης, στέλεχος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και μέχρι πρότινος Συντονιστής Εκπαίδευσης Προσφύγων, αποκαλεί με τους πιο χυδαίους χαρακτηρισμούς στο Twitter τον Έλληνα διεθνή μπασκετμπολίστα, επειδή και μόνο εξέφρασε την άποψή του. Έπειτα, τη σκυτάλη παίρνει ένας γιατρός, ο Αντώνιος Δαρζέντας, ο οποίος μ’ ένα άρθρο του στην – ούτως ή άλλως προβληματικών θέσεων – Athens Voice, ξεκινά με τα γνωστά «ναι μεν, αλλά», προσπαθώντας να πατήσει σε δυο βάρκες. Όμως, δεν τα καταφέρνει και καταλήγει να εκτοξεύει κι αυτός ξενοφοβικές ρουκέτες στο τέλος του κειμένου εναντίον των μεταναστών, γιατί «παραβιάζουν» τα σύνορα. Μετά, η γνωστή πρώην βουλευτής Ραχήλ Μακρή, σε άπταιστα «γαλλικά» βρίζει τον Γιάννη λόγω της τοποθέτησής του και τον προστάζει μάλιστα να δώσει πίσω την ελληνική ιθαγένεια, θεωρώντας μάλλον ότι αυτός έχει κάποια παραπάνω υποχρέωση υποστήριξης της ιθαγένειάς του σε σχέση με τους υπόλοιπους Έλληνες πολίτες. Και εκτός βέβαια από αυτά, που έγιναν viral, διαβάσαμε και τόσες άλλες παρόμοιες αντιδράσεις στα social media.
Ποιο είναι ακριβώς το πρόβλημα;
Καταρχάς, ενώ έχουμε φτάσει στο 2020 πρέπει να εξηγούμε γιατί υπάρχει πρόβλημα. Αυτό είναι το πρώτο. Υπάρχει, έπειτα, τεράστιο πρόβλημα, όταν άνθρωποι χαρακτηρίζουν συμπατριώτες τους και γενικότερα συνανθρώπους τους με μη ανθρώπινους όρους. Υπάρχει τεράστιο πρόβλημα, όταν άνθρωποι μιλάνε σοβαρά για παραβίαση συνόρων από άλλους ανθρώπους, χωρίς να έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα σύνορα ενός κράτους μπορούν να παραβιαστούν μόνο από στρατούς άλλων κρατών. Υπάρχει, τέλος, τεράστιο πρόβλημα, όταν άνθρωποι θεωρούν ότι ένας άλλος άνθρωπος τους χρωστάει την ιθαγένειά του και τα δικαιώματά του.
Οι αντιδράσεις κατά του Γιάννη ρίχνουν φως μόνο σ’ ένα μέρος της ασχήμιας, του μίσους και του σκοταδιού που συντηρούνται εκεί έξω. Υπάρχει λοιπόν πρόβλημα και είναι γενικό. Πολύ μεγαλύτερο από αυτό που εντοπίζουμε για τον ίδιο τον Γιάννη. Αν οι αντιδράσεις κατά του Greek Freak είναι οι παραπάνω, τότε είναι αδιανόητο να αναλογιστούμε πλήρως ποια μπορεί να είναι η αντίδραση κατά ενός άλλου Γιάννη από την αφρικανική κοινότητα, που μένει εδώ στην Αθήνα και δεν έγινε διάσημος, όπως ο Αντετοκούνμπο. Τι αντιδράσεις έχει συναντήσει άραγε στον δρόμο, στη δουλειά, στο σχολείο, σε δημόσιες υπηρεσίες, σε όλη την καθημερινότητά του;
Ποιο είναι το χρέος του Γιάννη;
Ο Γιάννης έχει χρέος, όχι τόσο για τον ίδιο του τον εαυτό, αλλά κυρίως για αυτόν τον άλλο Γιάννη και για όλες και όλους εκείνους, που μένουν, φοιτούν, εργάζονται, φτιάχνουν οικογένειες, κάνουν φίλους και χτίζουν τα όνειρά τους στην Ελλάδα.
Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο στις χυδαίες αυτές επιθέσεις επέλεξε να απαντήσει με φωτογραφίες του, όπου σκοράρει χαμογελώντας, με τη λεζάντα: «Χρησιμοποίησε το χαμόγελό σου για να αλλάξεις τον κόσμο, μην αφήσεις τον κόσμο να αλλάξει το χαμόγελό σου». Μακάρι η φωτεινότητα ενός χαμόγελου και ένα μικρό λεκτικό υπονοούμενο να αρκούσαν για να αλλάξει αυτός ο κόσμος προς το καλύτερο! Ο κόσμος, όμως, δεν αλλάζει έτσι. Αλλάζει με το να μην αφήνει κάποιος ευκαιρίες για να ακουστεί η φωνή του. Αλλάζει με σαφή αντίδραση σε μία απρόκλητη προσβολή και επίθεση. Αλλάζει με συγκεκριμένα επιχειρήματα και προβολή της αντίθετης άποψης. Αλλάζει, πάνω από όλα, με διεκδικήσεις και αγώνες.
Πολλοί ίσως βιαστούν να πουν ότι ο Γιάννης ως επαγγελματίας αθλητής δεν έχει λόγο να σχετίζεται με τέτοιες δράσεις. Όμως, ας μην ξεχνάμε ότι ένας παίκτης τέτοιου βεληνεκούς του ΝΒΑ, είναι κάτι περισσότερο από αθλητής (από το δημοφιλές hashtag #more_than_an_athlete). Αυτό έχουν αποδείξει με την πορεία τους και άλλα τρανταχτά ονόματα του NBA όπως οι LeBron James, Chris Paul, Dwayne Wade, Carmelo Anthony, Bradley Beal, Jaylen Brown, οι οποίοι έχουν ενεργή συμμετοχή και έχουν υψώσει τη φωνή τους κάθε φορά που χρειάστηκε ή όπως ο Michael Jordan με το σπουδαίο κοινωνικό έργο. Αυτή ήταν άλλωστε και η προτροπή του Barack Obama πριν λίγο καιρό στον Γιάννη: να μιλάει περισσότερο δημόσια, να είναι παράδειγμα.
Αυτό λοιπόν είναι τώρα το χρέος του Γιάννη. Να μιλήσει και να «αντιμιλήσει» ανοιχτά. Να αναλύσει δημόσια τους λόγους για τους οποίους δεν πρέπει κανένας να υπομένει προσβολές. Να εμπνεύσει με τη φωνή του τη νεολαία και όσους ανθρώπους τον ακολουθούν, ώστε να διεκδικήσουν τη θέση και την ορατότητά τους στη χώρα που μεγάλωσαν και αγαπούν.
Ποια πρέπει να είναι η θέση της αφρικανικής κοινότητας;
Ήρθε η ώρα, να αντιδράσει συλλογικά η αφρικανική κοινότητα. Από τη μία το παγκόσμιο κίνημα του “Black Lives Matter” με αφορμή τη δολοφονία του George Floyd στις ΗΠΑ, από την άλλη ο συνεχόμενος ρατσιστικός λόγος εναντίον του Αντετοκούνμπο, τέλος και κυρίως οι ανισότητες και οι αδικίες που βιώνουν οι ίδιοι και οι ίδιες στην καθημερινότητά τους, είναι ανάγκη να τους αφυπνίσουν, για να μην κανονικοποιηθούν αυτές οι συμπεριφορές.
Το κίνημα που ξεκίνησε από το “Black Lives Matter” χρειάζεται να συνεχιστεί και να ενδυναμωθεί, για να μη χαρακτηριστεί από κακοπροαίρετους ως ένα ακόμη trend. Οι νέοι και οι νέες αφρικανικής καταγωγής πρέπει να δείξουν σε όλη την κοινωνία ότι ακόμη και σήμερα «δεν μπορούν να αναπνεύσουν» στην Ελλάδα. Μία ωραία πρώτη πρωτοβουλία σε αυτή την κατεύθυνση ήταν το βίντεο που βγήκε πρόσφατα, με τη συζήτηση 9 Αφροελλήνων για το τι σημαίνει “I can’t breathe” στην ελληνική πραγματικότητα. Τέτοιες δράσεις χρειάζεται να διευρυνθούν, να μεγαλώσουν, να αποκτήσουν στοχευμένο πλαίσιο, με αιχμές και διεκδικήσεις.
Υπό το συγκεκριμένο διεθνές momentum, η κοινότητα των ανθρώπων με αφρικανική καταγωγή και γενικότερα με μεταναστευτικό υπόβαθρο, που βρίσκεται στην Ελλάδα, είναι ώρα να πάρει θέση, να ενεργοποιηθεί ακόμη περισσότερο, να δράσει και να αντιδράσει συντονισμένα και συλλογικά.
Γιατί δεν χρωστάει τίποτα σε κανέναν: ούτε τα όνειρά της, ούτε τις κατακτήσεις της, ούτε τις άδειες διαμονής, ούτε την ιθαγένεια. Και γιατί άλλωστε; Στο κάτω-κάτω είναι ακραία προκλητικό ένα κράτος να αφήνει παιδιά – που έχουν γεννηθεί, πάει σχολείο και μένουν εδώ – να περιμένουν 2, 3, 4 ή και παραπάνω χρόνια για να αποκτήσουν την ελληνική ταυτότητα, ενώ την ίδια στιγμή αυτό το κράτος παραδίδει κατ’ οίκον ελληνικά διαβατήρια με fast-track διαδικασίες σε χολιγουντιανούς σελέμπριτις.
