EnglishΔΑΜ: Πολιτισμική Διαμεσολάβηση, Διερμηνεία & Συμβουλευτική
Μια από τις πιο σημαντικές δράσεις του Generation 2.0 RED στο πεδίο ήταν η δουλειά που προσέφερε στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις.
Από την 1η Ιανουαρίου 2014 όλες οι υπηρεσίες έκδοσης και ανανέωσης αδειών διαμονής για τους μετανάστες στην Ελλάδα μοιράστηκαν από 66 Δήμους της Αττικής σε 4 Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η ΔΑΜ Α’ να εξυπηρετεί περί τους 60.000 αλλοδαπούς. Καθημερινά συνωστίζονταν στην είσοδο της Υπηρεσίας 500 με 600 άτομα, ενώ υπήρχε δυνατότητα εξυπηρέτησης περίπου 170 ατόμων ημερησίως.
Από την έναρξη της λειτουργίας των One Stop Shop παρατηρήθηκε πληθώρα προβλημάτων, τα οποία αφορούσαν τόσο στις υλικοτεχνικές υποδομές στο χώρο εξυπηρέτησης κοινού, όσο και στις ελλείψεις σε έμψυχο δυναμικό. Οι απαραίτητες μετατάξεις προσωπικού δεν έγιναν εγκαίρως, με αποτέλεσμα τη βραδύτητα και μη αποτελεσματικότητα της υπηρεσίας, λόγω της υποστελέχωσης και της έλλειψης ειδικευμένου προσωπικού. Δεν υπήρχε ειδικά διαμορφωμένος χώρος αναμονής, οι άνθρωποι περίμεναν στη βροχή και τον ήλιο, σε ένα προαύλιο χωρίς σκέπαστρο, καρέκλες ή τουαλέτες. Το εσωτερικό της υπηρεσίας ήταν ένας ενιαίος χώρος που δεν είχε σήμανση για τις διαφορετικές υπηρεσίες και δεν υπήρχε ενημερωτικό υλικό για τη νέα διαδικασία σε καμία άλλη γλώσσα πέρα από τα Ελληνικά, πράγμα το οποίο ίσχυε και για κάθε ανακοίνωση που έκανε η υπηρεσία. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την ανυπαρξία πολιτισμικών διαμεσολαβητών και διερμηνέων, έκανε τη συνεννόηση μεταξύ των Υπηκόων Τρίτων Χωρών (ΥΤΧ) και των υπαλλήλων της υπηρεσίας σχεδόν αδύνατη.
Άνθρωποι έρχονταν 2 και 3 φορές στην υπηρεσία περιμένοντας πολλές ώρες, χωρίς όμως να καταφέρνουν να εξυπηρετηθούν. Επιτήδειοι βρήκαν την ευκαιρία να πουλάνε θέσεις σε υποτιθέμενη «λίστα αναμονής», και οι περιπτώσεις που έχρηζαν προτεραιότητας χάνονταν. Από την άλλη, υπήρχε πολύωρη αναμονή για απλά πράγματα λόγω ανυπαρξίας ενημέρωσης, ενώ δικηγόροι εκμεταλλεύονταν την κατάσταση «τρέχοντας» υποθέσεις που είχαν κλείσει εν αγνοία του ΥΤΧ που δεν μπορούσε να καταλάβει τις διαδικασίες. Τραυματισμοί συνέβαιναν επίσης, καθώς 300 άτομα στριμώχνονταν στη σιδερένια πόρτα για να εισέλθουν στην υπηρεσία, και τέλος, επεισόδια λεκτικής βίας και λιποθυμίας έκαναν την υπηρεσία ανέφικτη επιλογή για τους ηλικιωμένους, τις έγκυες, τα ΑΜΕΑ και τις γυναίκες με παιδιά.
Μέσα σε όλα αυτά, η παρουσία των μελών του Generation 2.0 RED και η δράση της οργάνωσης, μπορεί να χωριστεί χρονικά σε 3 φάσεις.
Φάση Α: Ιανουάριος- Μάρτιος
Η παρουσία του Generation 2.0 RED στη ΔΑΜ Α’ ξεκίνησε την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας των One Stop Shop, παρέχοντας δωρεάν υπηρεσίες πολιτισμικής διαμεσολάβησης και συμβουλευτικής στους ΥΤΧ 2 φορές την εβδομάδα.
Το κενό που ανέλαβε να καλύψει το Generation 2.0 RED ήταν η διαχείριση της απελπιστικής κατάστασης στον προαύλιο χώρο, πριν την είσοδο του κοινού στην Υπηρεσία. Δίνονταν πληροφορίες στον κόσμο σχετικά με τις άδειες, τις ανανεώσεις και τα δικαιολογητικά, με ταυτόχρονες υπηρεσίες διερμηνείας σε Αγγλικά, Γαλλικά, Αλβανικά, Yoruba, Lingala, Bangla και Ουρντού, τόσο στον προαύλιο χώρο όσο και στο εσωτερικό της Υπηρεσίας. Η διαχείριση κοινού υπό τις προαναφερθείσες συνθήκες ήταν ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία, με τον εκνευρισμό και την απελπισία των ανθρώπων να δημιουργεί καταστάσεις έντασης. Ταυτόχρονα, το Generation 2.0 RED ανέλαβε και τη δημιουργία σειράς προτεραιότητας, διευκολύνοντας την είσοδο σε ηλικιωμένους, γυναίκες με μικρά παιδιά, έγκυες, ΑμεΑ, και άλλες ευάλωτες ομάδες. ΥΤΧ που είχαν σοβαρό πρόβλημα με την άδειά τους εντοπίζονταν και τους δινόταν προτεραιότητα.
Φάση Β: Απρίλιος – Ιούνιος
Για την αποφυγή της εισόδου στον προαύλιο χώρο της υπηρεσίας υπέρογκου αριθμού ατόμων και για την αποφυγή ατυχημάτων εξαιτίας του στριμώγματος, τον Απρίλιο αποφασίστηκε η δημιουργία λιστών προτεραιότητας από την προηγούμενη μέρα. Η καγκελόπορτα κλειδώθηκε και η είσοδος στον προαύλιο χώρο της Υπηρεσίας επιτρεπόταν μόνο στα άτομα που είχαν γραφτεί στη λίστα. Επείγοντα περιστατικά (πχ. ληγμένες άδειες) έμπαιναν απευθείας στη λίστα και είσοδος χωρίς εγγραφή επιτρεπόταν σε εγκύους, ΑΜΕΑ, ηλικιωμένους, αρρώστους (με την επίδειξη χαρτιού νοσοκομείου) και μητέρες με μικρά παιδιά. Όσοι ήθελαν μόνο δικαιολογητικά ή πληροφορίες εξυπηρετούνταν άμεσα από τα μέλη του g2red, ενώ με τον τρόπο αυτό εξασφαλίστηκε η διαφάνεια της διαδικασίας και εξομαλύνθηκαν οι εντάσεις.
Από τις αρχές Απριλίου, και όσο η αναγκαιότητα της παρουσίας του Generation 2.0 RED γινόταν εντονότερη, τα μέλη του g2red βρίσκονταν στην ΔΑΜ Α’ καθημερινά. Στις 23 Απριλίου 2014 ξεκίνησε η 3μηνη πρακτική άσκηση εφτά φοιτητών του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου στην οργάνωση Generation 2.0 RED. Η Πρακτική Άσκηση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και έλαβε χώρα στη ΔΑΜ Α’ Αθηνών, με αντικείμενο την Πολιτισμική Διαμεσολάβηση, την Πορεία Φακέλου, τη διερμηνεία και το κλείσιμο ραντεβού.
Η παραχώρηση χώρου στο Generation 2.0 RED στο εσωτερικό της Υπηρεσίας λίγο καιρό μετά την έναρξη της πρακτικής άσκησης των φοιτητών, συνέπεσε με την έναρξη της εφαρμογής που ανέπτυξε το Υπουργείο Εσωτερικών για την online Πορεία Φακέλου. Το λογισμικό αυτό επέτρεπε στον ΥΤΧ να ελέγχει από το σπίτι εάν έχει βγει η άδεια διαμονής του ή εάν λείπει κάποιο δικαιολογητικό. Το Generation 2.0 RED ανέλαβε να εφαρμόσει πιλοτικά το νέο λογισμικό, συμβάλλοντας ουσιαστικά τόσο στον εντοπισμό προβλημάτων λειτουργίας, όσο και στις μετέπειτα τροποποιήσεις αυτού, πριν την επίσημη εφαρμογή του.
Στα μέσα Ιουνίου πραγματοποιήθηκαν οι τοποθετήσεις των υπαλλήλων στις ΔΑΜ των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Οι υπάλληλοι αυτοί ανήκαν σε σώματα που δεν είχαν σχέση ή πρότερη εμπειρία πάνω στο μεταναστευτικό (πχ. Δημοτική Αστυνομία). Το g2red ανέλαβε τη βασική εκπαίδευση των δέκα υπαλλήλων που θα στελέχωναν εξ ολοκλήρου το νεοσυσταθέν Τμήμα των Πληροφοριών. Τα μέλη φρόντισαν να δώσουν βασικές γνώσεις γύρω από το Μεταναστευτικό και τη Νομοθεσία, ειδικά γύρω από το Νέο Κώδικα Μετανάστευσης & Κοινωνικής Ένταξης, εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στις κατηγορίες των Αδειών Διαμονής και τα Δικαιολογητικά, τη διαδικασία έκδοσης και ανανέωσης των Αδειών Διαμονής, την Πορεία Φακέλου, καθώς επίσης και βασικές γνώσεις πάνω στη διαχείριση κοινού.
Φάση Γ: Ιούλιος – Δεκέμβρης
Η αύξηση του αριθμού των υπαλλήλων στη ΔΑΜ Α’ οδήγησε στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και στη μείωση της ταλαιπωρίας. Αυξήθηκε ο συνολικός αριθμός ΥΤΧ που εξυπηρετούνταν καθημερινά, ο αριθμός των καταθέσεων αυξήθηκε από 60 σε 110, των επιδόσεων από 60 σε 110, και οι πληροφορίες από 100 έως και 280. Καταργήθηκε ολικά η λίστα προτεραιότητας, με σχεδόν όλους όσους προσέρχονται στην Υπηρεσία να καταφέρνουν να κλείσουν ραντεβού για επίδοση ή ανανέωση. Ταυτόχρονα, η κατάθεση επιπλέον δικαιολογητικών και οι αλλαγές διεύθυνσης ή οικογενειακής κατάστασης γίνονταν αυθημερόν. Επιπλέον, τα ραντεβού για κατάθεση κλείνονταν απευθείας από το Τμήμα Πληροφοριών. Υπήρχε παροχή υπηρεσιών πολιτισμικής διαμεσολάβησης, διερμηνείας και μετάφρασης σε πέντε γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Yoruba, Ουρντού και Αλβανικά) σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Επίσης, η τοποθέτηση σκέπαστρου στον εξωτερικό χώρο της Υπηρεσίας δημιούργησε σχετικά ανθρώπινες συνθήκες αναμονής. Η εξωτερική καγκελόπορτα ξεκλειδώθηκε και οι ΥΤΧ μπορούσαν να εισέλθουν στον προαύλιο χώρο ανά πάσα στιγμή, ενώ ουσιαστικά όλοι όσοι εισέρχονταν μέχρι τις 13:30 στην Υπηρεσία εξυπηρετούνταν. Τέλος, κατά τη διάρκεια της ημέρας εντοπίζονταν στον προαύλιο χώρο τα άτομα που έχρηζαν προτεραιότητας, ώστε να εξυπηρετηθούν αμέσως.
Ο στόχος του εγχειρήματος αυτού ήταν διττός. Βελτιώθηκαν οι παρεχόμενες υπηρεσίες που προσφέρονταν καθημερινά για 8 μήνες σε χιλιάδες συνολικά ΥΤΧ και από την άλλη επιτεύχθηκε η σωστή, ουσιαστική και άμεση εξυπηρέτησή τους.
Συνολικά, η παρουσία του Generation 2.0 RED στη ΔΑΜ Α’ συνέβαλε ουσιαστικά σε:
- Αύξηση του αριθμού των ΥΤΧ που εξυπηρετούνταν καθημερινά από την Υπηρεσία
- Δωρεάν παροχή υπηρεσιών πολιτισμικής διαμεσολάβησης, συμβουλευτικής, διερμηνείας και μετάφρασης, ώστε να είναι δυνατή η πρόσβαση στην υπηρεσία ατόμων που δεν μιλούν καλά την ελληνική γλώσσα χωρίς την ανάγκη δικηγόρου-μεσάζοντα
- Διευκόλυνση πρόσβασης στην υπηρεσία ευάλωτων ομάδων (έγκυες, ηλικιωμένοι, ΑΜΕΑ, γυναίκες με μικρά παιδιά)
- Διαχείριση κοινού στον προαύλιο χώρο της υπηρεσίας
- Εκτόνωση εντάσεων μεταξύ ΥΤΧ αλλά και μεταξύ ΥΤΧ και υπαλλήλων
- Εντοπισμό προβλημάτων λειτουργίας & προτάσεις τροποποίησης του λογισμικού για την online Πορεία Φακέλου
- Εκπαίδευση των νέων υπαλλήλων της Υπηρεσίας
- Συνεχή επικοινωνία και στενή συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών σχετικά με τα κενά, τις ελλείψεις και τις ανάγκες τροποποίησης στην εφαρμογή του Νέου Κώδικα Μετανάστευσης
Από την άλλη, ο βαθύτερος στόχος του εγχειρήματος ήταν η δημιουργία μιας κουλτούρας προσωπικής ευθύνης του αλλοδαπού για τα χαρτιά του.
Το Generation 2.0 RED επεξήγησε όλα τα στάδια των διαδικασιών, κατέρριψε μύθους τύπου «θα μου φτιάξει τα χαρτιά ο δικηγόρος», «η ανανέωση είναι δύσκολη διαδικασία και δε μπορώ να την κάνω μόνος μου», εξηγώντας πως τα χαρτιά του καθενός είναι προσωπική του ευθύνη και όχι του δικηγόρου, του πατέρα ή του συζύγου, καθώς ένα λάθος ή μια καθυστέρηση θα μπορούσε να τους στοιχίσει την άδεια. Έγινε προτροπή σε όλα τα παιδιά της δεύτερης γενιάς να ασχολούνται οι ίδιοι με την ανανέωση των αδειών τους και να καταθέσουν για την άδεια της δεύτερης γενιάς, όπως επίσης και στους γονείς να πιέζουν τα παιδιά τους μετά τα 18 να ασχοληθούν και να εξοικειώνονται με τις διαδικασίες. Πολύ σημαντική ήταν η κατανόηση ότι ο δικηγόρος είναι επιλογή και όχι αναγκαιότητα, ότι οι Υπηρεσίες της ΔΑΜ Α’ και οι πληροφορίες είναι δωρεάν για όλους και ότι όποιος ζητήσει χρήματα είναι εκμεταλλευτής και πρέπει να καταγγέλλεται, ενώ οι Υπάλληλοι της υπηρεσίας είναι εκεί για να βοηθήσουν όσο μπορούν.
Το Generation 2.0 RED πιστεύει πως οι ουσιαστικές σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ των Υπηρεσιών και των ΥΤΧ μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον αριθμό των ατόμων που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τα χαρτιά τους. Ταυτόχρονα, η δημιουργία ενός αισθήματος προσωπικής ευθύνης όσον αφορά τα χαρτιά και η προσωπική ενασχόληση του κάθε ΥΤΧ με αυτά, είναι ένα βήμα προς τη δημιουργία υπεύθυνων ατόμων και την πάταξη των κυκλωμάτων εκμετάλλευσης.
Έκθεση του Generation 2.0 RED για τις ΔΑΜ
