EnglishΙθαγένεια και κοινωνικά δικαιώματα για μετανάστες με αναπηρία και ηλικιωμένους
Το νέο μας έργο συνηγορίας για τη δίκαιη πρόσβαση στα κοινωνικά δικαίωματα και στην ιθαγένεια.
Στην Ελλάδα διαβιούν νόμιμα περίπου 700.000 πολίτες τρίτων χωρών (ΠΤΧ) με άδειες διαμονής του Κώδικα Μετανάστευσης. Οι πιο ευάλωτοι ΠΤΧ, όπως οι ηλικιωμένοι και τα ΑμεΑ, υφίστανται αποκλεισμό από την ιθαγένεια και τα κοινωνικά δικαιώματα εξαιτίας παραλείψεων της νομοθεσίας και διοικητικών κενών. Οι διακρίσεις σχετικά με την πρόσβαση στο επίδομα αναπηρίας, στη σύνταξη, αλλά και σε άλλες διαδικασίες, όπως κτήσης ελληνικής ιθαγένειας, ενώ προσκρούουν στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, δεν είναι γνωστές, δεν έχουν μελετηθεί επιστημονικά και δεν έχουν αναδειχθεί επαρκώς. Σκοπός του νέου έργου ACCESS που έχει αναλάβει το Generation 2.0 RED είναι: αφενός, η εποπτεία του εθνικού νομοθετικού πλαισίου, η καταγραφή καλών πρακτικών σε κράτη της ΕΕ, η κατάθεση προτάσεων στη πολιτεία προς επίλυση των διακρίσεων και η ανάδειξη των ζητημάτων αυτών. Αφετέρου, η ενδυνάμωση ευάλωτων ΠΤΧ (κυρίως ΑμεΑ και ηλικιωμένων) μέσα από εξατομικευμένη νομική συμβουλευτική. Το έργο αυτό συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ.
Νομική Συμβουλευτική
Στο πλαίσιο εξατομικευμένης νομικής συμβουλευτικής, η νομική μας ομάδα έχει ήδη προσφέρει τις υπηρεσίες της σε περίπου 20 ωφελούμενους με στόχο την ενδυνάμωση και τη στήριξή τους σε αιτήματα που αφορούν α) το νομικό καθεστώς β) την πρόσβαση στην ιθαγένεια και γ) το επίδομα αναπηρίας για ΑμεΑ ΠΤΧ. Προτεραιότητα δόθηκε σε ευάλωτες γυναίκες για την αντιμετώπιση των πολλαπλών διακρίσεων που υφίστανται.
Ομάδες Εστίασης
Με στόχο την ανάδειξη των ανωτέρω ζητημάτων, την ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και καλών πρακτικών καθώς και τη συλλογή πληροφοριών ως προς τα κενά και τις ανάγκες που υπάρχουν σε σχέση με τα ζητήματα αυτά, το Generation 2.0 διοργάνωσε δύο ομάδες εστίασης, προσκαλώντας μέλη των μεταναστευτικών κοινοτήτων καθώς και εκπροσώπους σχετικών θεσμών και μελών της ΚτΠ.
Στις 28 Μαΐου 2024, πραγματοποιήθηκε η πρώτη ομάδας εστίασης. Οκτώ συμμετέχοντες με μεταναστευτικό υπόβαθρο, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων μεταναστευτικών κοινοτήτων, συμμετείχαν στη συνάντηση με στόχο τον εντοπισμό συγκεκριμένων περιπτώσεων και κοινών προβλημάτων σχετικά με: α) την πρόσβαση σε οικονομική στήριξη για τους μετανάστες με αναπηρία β) την πρόσβαση στην ιθαγένεια για τους μετανάστες με αναπηρία γ) την πρόσβαση στη σύνταξη για τους μετανάστες δ) την πρόσβαση στο νομικό καθεστώς για τους ηλικιωμένους μετανάστες.
Στις 14 Ιουνίου 2024, πραγματοποιήθηκε η δεύτερη ομάδα εστίασης με δέκα συμμετέχοντες που εκπροσωπούν την κυβέρνηση, κρατικούς φορείς και σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς (Υπουργείο Μετανάστευσης, Υπουργείο Εργασίας, Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας, Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, Αντιδήμαρχος Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων). Στόχος της συνάντησης ήταν να εντοπιστούν τα κενά και τα εμπόδια, καθώς και οι καλές πρακτικές στη νομοθεσία και τη διοικητική πρακτική όσον αφορά τα ως άνω ζητήματα.
Ο μακροπρόθεσμος στόχος αυτών των συναντήσεων είναι να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματά τους για σκοπούς συνηγορίας (ανάπτυξη ικανοτήτων, δημιουργία συνεργασιών, ευαισθητοποίηση, άσκηση πίεσης) και να υποστηριχθεί η ανάπτυξη προτάσεων για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών και των διοικητικών πρακτικών σε αυτά τα θέματα.
Ερωτηματολόγια
Βάσει έρευνας και των συμπερασμάτων που προέκυψαν από τις δύο ομάδες εστίασης, ετοιμάσαμε ένα στοχευμένο ερωτηματολόγιο σχετικά με ζητήματα ιθαγένειας και κοινωνικών δικαιωμάτων για τους μετανάστες με αναπηρία και τους ηλικιωμένους στην ΕΕ. Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε τον Ιούνιο του 2024 σε ευρωπαϊκές ΟΚοιΠ που ασχολούνται με παρόμοια ζητήματα για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών. Καταβάλαμε μεγάλη προσπάθεια να λάβουμε απαντήσεις απευθυνόμενοι σε διάφορες ΜΚΟ και δίκτυα (PICUM, ENAR) στην ΕΕ. Δημιουργήσαμε νέες διασυνδέσεις με τρεις ΜΚΟ στη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Μάλτα και απευθυνθήκαμε στο ENS (Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Ανιθαγένεια) για να υποστηρίξει την προσπάθειά μας. Ωστόσο, αυτή η δράση είχε αρκετές προκλήσεις, κυρίως λόγω της έλλειψης εμπειρογνωμοσύνης που απαιτείται από τις ΟΚοιΠ πάνω σε αυτά τα ζητήματα ώστε να είναι δυνατή η ανταπόκρισή τους στο ερωτηματολόγιο. Ενώ οι απαντήσεις που συλλέξαμε υπογραμμίζουν τα κενά στο νόμο και τη διοικητική πρακτική και σε άλλες χώρες της Ε.Ε., η μειωμένη ανταπόκριση φανερώνει τα κενά και τις ελλείψεις που υπάρχουν στις ΟΚοιΠ ως προς τη γνώση και την ενασχόληση με τα ζητήματα αυτά όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και συνολικά στην Ε.Ε.
Υπομνήματα
Βάσει εκτεταμένης έρευνας και των συμπερασμάτων των ομάδων εστίασης, αναπτύξαμε τέσσερα υπομνήματα που αφορούν α) την πρόσβαση σε οικονομική στήριξη για τους μετανάστες με αναπηρία β) την πρόσβαση στην ιθαγένεια για τους μετανάστες με αναπηρία γ) την πρόσβαση στην εθνική σύνταξη για τους ηλικιωμένους μετανάστες δ) την πρόσβαση σε νομικό καθεστώς για τους ηλικιωμένους μετανάστες. Αυτά τα υπομνήματα έχουν αποσταλεί στις αρμόδιες αρχές και τους αρμόδιους κρατικούς αξιωματούχους και πιο συγκεκριμένα στη Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής, στη Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας, στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Γενική Διεύθυνση Παροχών του ΟΠΕΚΑ. Επί του παρόντος τo G2RED οργανώνει συναντήσεις με τις αρχές αυτές προκειμένου να υποστηρίξει την επέλευση αλλαγών στο νομοθετικό και διοικητικό καθεστώς ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση στην ιθαγένεια και τα κοινωνικά δικαιώματα για τις τους ηλικιωμένους μετανάστες και τους μετανάστες με αναπηρία.
«Το έργο Access υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος BUILD, με φορέα υλοποίησης το Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity.
Το πρόγραμμα «Building a robust and democratic civic space» (BUILD) έχει ως στόχο την προστασία, την προώθηση και την ευρεία αναγνώριση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών της Ε.Ε., μέσω της στήριξης οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (OKοιΠ) στην Ελλάδα και την Κύπρο και της ενίσχυσης των ικανοτήτων και της βιωσιμότητάς τους. Το BUILD συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση, μέσω του προγράμματος Citizens, Equality, Rights and Values (CERV), το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ Κύπρου με συνολικό ποσό επιχορήγησης €2,9 εκ. Συντονιστής του BUILD είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη (Ελλάδα) σε σύμπραξη με το Κέντρο Στήριξης ΜΚΟ (Κύπρος)».
