Επιχείρηση ελευθερία ή υγειονομική ανασφάλεια;

Βασικές αρχές του εθνικού επιχειρησιακού σχεδίου εμβολιασμών, της λεγόμενης «Επιχείρησης Ελευθερίας», είναι πρώτον η Υγειονομική Ασφάλεια και δεύτερον η Ηθική και Ακεραιότητα. Πώς όμως αυτές οι δύο αρχές διασφαλίζονται, όταν η πολιτεία αφήνει εκτός της εμβολιαστικής διαδικασίας τόσες χιλιάδες συνανθρώπων μας;

Για να μπορέσει ένα άτομο να εμβολιαστεί, το μόνο που χρειάζεται είναι να δηλώσει τον Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) του. Κι όμως αυτό, ούτε εύκολο ούτε αυτονόητο είναι! Για πολλές και πολλούς ο ΑΜΚΑ υψώνεται ως εκείνο το ανυπέρβλητο εμπόδιο που τους αποκλείει από ένα βασικό αγαθό και μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας, τον εμβολιασμό. Κι αυτό, εν μέσω πανδημίας, όπου στόχος είναι να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι ώστε να προστατευτεί η υγεία όλων μας!

Τον Οκτώβριο του 2019 αυστηροποιήθηκαν υπέρμετρα τα κριτήρια για να λάβουν ΑΜΚΑ οι πολίτες τρίτων χωρών και οι ευρωπαίοι πολίτες. Έκτοτε μόνο συγκεκριμένες κατηγορίες αδειών διαμονής έχουν τη δυνατότητα έκδοσής του. Αυτό, έχει δυσκολέψει την καθημερινότητα πολλών ανθρώπων στη χώρα, καθώς ο ΑΜΚΑ είναι απαραίτητος σε πολλούς τομείς. Ιδίως κατά την πανδημία του COVID-19, το δυσλειτουργικό σύστημα απόδοσης ΑΜΚΑ μπλοκάρει την πρόσβαση σε εμβόλια και self-tests για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. 

Το κράτος μέχρι στιγμής έχει προχωρήσει μόνο σε σπασμωδικές κινήσεις, χωρίς να αποκαθίσταται το τεράστιο κενό που έχει δημιουργηθεί. Τον Μάρτιο του 2021, με τον Ν. 4782/2021 θεσμοθετείται η χορήγηση προσωρινού ΑΜΚΑ (ΠΑΜΚΑ). Στην πράξη όμως, για να αιτηθεί ένα άτομο αυτόν τον αριθμό πρέπει να κατέχει εκτός του διαβατηρίου και τουλάχιστον κάποιο άλλο ταυτοποιητικό έγγραφο, το οποίο να διασταυρώνεται από τα μητρώα φορέων του δημοσίου τομέα. Τον Μάιο του 2021, με Κοινή Υπουργική Απόφαση καθορίζονται ειδικότερες κατηγορίες δικαιούχων έκδοσης ΠΑΜΚΑ, δηλαδή αιτούντες άσυλο και ασυνόδευτοι ανήλικοι χωρίς Προσωρινό Αριθμό Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (ΠΑΑΥΠΑ) καθώς και οι κρατούμενοι πολίτες τρίτων χωρών σε Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών (ΠΡΟΚΕΚΑ). 

Με αυτές τις δύο ρυθμίσεις η διαδικασία γίνεται πιο περίπλοκη και δεν εξασφαλίζεται το κύριο ζητούμενο που είναι ο εμβολιασμός του συνόλου του πληθυσμού, η δημιουργία τείχους ανοσίας και εν τέλει η προάσπιση της Δημόσιας Υγείας. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι χωρίς νομικό καθεστώς αποκλείονται αυτομάτως από τη διαδικασία του εμβολιασμού, γεγονός που μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο στην πορεία της πανδημίας. 

Σε όλη την χώρα υπάρχουν μετανάστες, που ενώ δεν έχουν νομικό καθεστώς, εργάζονται και αποτελούν ενεργό κομμάτι της κοινωνίας. Ας δούμε εδώ το ιδιαίτερο παράδειγμα της μεγάλης συγκέντρωσης εργατών γης στη Μανωλάδα, τις συνθήκες της οποίας παρακολουθεί το Generation 2.0 RED μέσω του Manolada Watch. Εκεί οι μετανάστες εργάτες γης υπολογίζονται σε 6.000-7.000, ενώ ο ντόπιος πληθυσμός είναι κάτω των 1.000 ατόμων. Η μεγάλη πλειονότητα των εργατών γης δεν έχουν κάποια άδεια διαμονής ούτε απασχολούνται με εργόσημο. Πώς θα μπορέσουν να εμβολιαστούν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, ώστε να εξασφαλιστεί η υγειονομική ασφάλεια του συνόλου της τοπικής κοινωνίας; 

Όταν σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη, όπως το Βέλγιο, τη Φινλανδία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, η πρόσβαση στη διαδικασία του εμβολιασμού είναι καθολική, ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς των διαμενόντων, το ελληνικό κράτος παίζει με τους αριθμούς μητρώου και την υπομονή της ήδη κουρασμένης κοινωνίας. Αντί λοιπόν να δημιουργεί ΑΜΚΑ, ΠΑΑΥΠΑ, ΠΑΜΚΑ και άλλα ευφάνταστα ακρωνύμια, μήπως η πολιτεία ήρθε η ώρα να δει σοβαρά το ζήτημα της απρόσκοπτης πρόσβασης στον εμβολιασμό και να κάνει πράξη την “Επιχείρηση Ελευθερία”;