Αναφορά για την κατάσταση στη Μανωλάδα | Νοέμβριος 2021

To Manolada Watch αποτελεί μια πρωτοβουλία του οργανισμού Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity για την παρακολούθηση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης των μεταναστών εργατών γης στη Μανωλάδα Ηλείας. Από το 2017 ως οργανισμός ασχολούμαστε με την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή, με αποτέλεσμα να συλλέξουμε πολλά στοιχεία και ανάλογη εμπειρία. Την εμπειρία αυτή αποφασίσαμε να τη μοιραστούμε δημόσια, ώστε να συμβάλλουμε στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και των αρμόδιων φορέων για την περίπτωση της Μανωλάδας.

Η παρούσα αναφορά έρχεται σε συνέχεια επίσκεψης του οργανισμού στη Μανωλάδα στις 19 Νοεμβρίου 2021, κατά την οποία μεταβήκαμε σε καταυλισμούς, συνομιλήσαμε με μετανάστες εργάτες γης ενώ είχαμε συναντήσεις με τον διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Βάρδας, τους εργαζόμενους του Κέντρου Ένταξης Μεταναστών του Δήμου και τηλεφωνική επικοινωνία με τον Δήμαρχο Ανδραβίδας-Κυλλήνης.

Εργάτες γης

Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία καταγεγραμμένων μεταναστών εργατών γης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των εργατών γης και των τοπικών αρχών υπολογίζεται ότι αυτή την περίοδο, λόγω μειωμένων αναγκών εργασίας, διαμένουν 1.500 άτομα στην περιοχή, οι περισσότεροι με καταγωγή από το Μπαγκλαντές. Τους μήνες που η καλλιέργεια και η συγκομιδή της φράουλας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ο πληθυσμός των εργατών γης ξεπερνά τις 7.000. 

Ενόψει της διαδικασίας της απογραφής του πληθυσμού, το Κέντρο Ένταξης Μεταναστών (ΚΕΜ) του Δήμου Ανδραβίδας Κυλλήνης έχει διενεργήσει επαφές με τη Στατιστική Υπηρεσία Ηλείας, ώστε να μπορέσουν να απογραφούν όσοι εργάτες γης διαμένουν μόνιμα εκεί, με χρήση οποιουδήποτε εγγράφου ταυτοποίησης (διαβατήριο, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, ληξιαρχική πράξης γέννησης από Μπαγκλαντές).  

Νομικό καθεστώς

Η συντριπτική πλειονότητα των εργατών γης παραμένουν χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Σύμφωνα με την ενημέρωση της Αστυνομίας το τελευταίο έτος παρατηρείται μεγάλη μείωση  στον συνολικό αριθμό βεβαιώσεων αναβολής απομάκρυνσης λόγω απασχόλησης στην αγροτική οικονομία με εργόσημο (βάσει του άρθρου 13Α του Ν. 4251/2014). Συγκεκριμένα, έχουν εκδοθεί συνολικά περίπου 200 αναβολές απομάκρυνσης, ενώ το προηγούμενο έτος, μεταξύ 2019 και 2020, ο αριθμός αυτός κυμαινόταν στις 700. 

Συνθήκες διαβίωσης

Οι συνθήκες διαβίωσης δεν παρουσιάζουν καμία βελτίωση. Στον καταυλισμό, τον οποίο επισκεπτόμαστε σταθερά, παραμένουν οι αυτοσχέδιες παράγκες από καλάμια, σίδερα και νάιλον θερμοκηπίου. Λόγω του χειμώνα που έρχεται, οι εργάτες γης έχουν αρχίσει να τοποθετούν επιπλέον στρώσεις νάιλον πάνω από τις παράγκες. Όπως μας ενημερώσαν, αυτή την περίοδο μένουν μαζί 6-8 άτομα ανά παράγκα και πληρώνουν ενοίκιο 30 ευρώ τον μήνα για κάθε παράγκα στον ιδιοκτήτη της έκτασης. Τους επόμενους μήνες και μέχρι το καλοκαίρι, που οι διαμένοντες θα πολλαπλασιαστούν λόγω της παραγωγής φράουλας, ο αριθμός ανά παράγκα κυμαίνεται από 10 έως 20 άτομα, ενώ το ενοίκιο ανεβαίνει στα 40 ευρώ τον μήνα. Στον καταυλισμό δεν υπάρχει δίκτυο ύδρευσης αλλά μόνο μικρές πλαστικές δεξαμενές, οι οποίες είναι τοποθετημένες ανάμεσα στις παράγκες. Παρατηρείται επίσης συγκέντρωση τεράστιων ποσοτήτων απορριμμάτων, τα οποία οι εργάτες γης καίνε ανά περιόδους καθώς δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τη συλλογή τους και την αποκομιδή τους από τον καταυλισμό. Τέλος, οι τουαλέτες είναι αυτοσχέδιες με αποτέλεσμα τα λύματα να συγκεντρώνονται και να παραμένουν εκεί.

Ο άλλος καταυλισμός, ο οποίος δημιουργήθηκε σε συνέχεια της μεγάλης πυρκαγιάς του 2018, κάηκε ολοσχερώς στις 27 Ιουνίου 2021 και δεν έχει μέχρι σήμερα φτιαχτεί ξανά. Ο χώρος παραμένει κενός, όπως τον είδαμε τελευταία φορά 2 ημέρες μετά την πυρκαγιά. Οι εργάτες γης που διέμεναν εκεί, είτε κατοικούν πλέον σε άλλους καταυλισμούς είτε έχουν φύγει από την περιοχή.

Συνθήκες εργασίας

Τα τελευταία χρόνια το ημερομίσθιο παρέμενε σταθερό στα 24 ευρώ για 7 ώρες εργασία και 3,5 ευρώ ανά ώρα υπερωρίας. Σύμφωνα με εκπροσώπους της κοινότητας των εργατών γης από το Μπαγκλαντές αλλά και των τοπικών αρχών, το ημερομίσθιο πρόσφατα αυξήθηκε στα 27 ευρώ και 4 ευρώ ανά ώρα υπερωρίας. Οι πληροφορίες σχετικά με τον λόγο αύξησης είναι συγκεχυμένες. Οι παραπάνω πηγές υποστηρίζουν ότι οι παραγωγοί φράουλας αποφάσισαν να αυξήσουν το ημερομίσθιο προκειμένου να διασφαλίσουν ότι θα έχουν το απαραίτητο εργατικό δυναμικό το οποίο είχε ξεκινήσει να φεύγει σε άλλες περιοχές όπου η αμοιβή είναι καλύτερη. Παράλληλα υποστηρίζουν ότι η κοινότητα των εργατών γης έχει ξεκινήσει ορισμένες ενέργειες προκειμένου να οργανωθεί και να διεκδικήσει καλύτερους όρους εργασίας. Υπήρξαν όμως και μαρτυρίες εργατών γης οι οποίοι δηλώνουν ότι συνεχίζουν να πληρώνονται με 24-25 ευρώ ανά ημέρα ενώ δεν γνώριζαν τίποτα για την οργάνωση της κοινότητάς τους.

Τέλος, οι εργάτες γης, κατά τις μαρτυρίες των ιδίων, μετακινούνται προς και από τις εκτάσεις καλλιέργειας είτε με φορτηγό είτε με αυτοκίνητα είτε με τα πόδια, που σε ορισμένες περιπτώσεις περπατούν και μια ώρα για να φτάσουν.

Πανδημία COVID-19 και εργάτες γης

Οι λίγοι εργάτες γης που έχουν άδεια διαμονής και ΑΜΚΑ, έχουν εμβολιαστεί ήδη το προηγούμενο διάστημα. Το ζήτημα παραμένει για όσους δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα και συνεπώς ΑΜΚΑ. Ο Δήμος Ανδραβίδας Κυλλήνης σε συνεργασία με την 6η Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ), έφερε κλιμάκιο γιατρών στο Κοινοτικό Γραφείο Νέας Μανωλάδας στις 14 Οκτωβρίου 2021, όπου 86 εργάτες γης εμβολιάστηκαν με την πρώτη δόση. Σύμφωνα με τη δημοτική αρχή, το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να συνεχιστούν οι εμβολιασμοί 2ης δόσης και των υπόλοιπων, όταν θα έχει η ΥΠΕ το απαραίτητο απόθεμα εμβολίων και θα έχει λυθεί το ζήτημα έκδοσης του Προσωρινού ΑΜΚΑ (ΠΑΜΚΑ). Σύμφωνα με γραπτή οδηγία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου που κοινοποιήθηκε στο ΚΕΜ, αυτό θα είναι σε θέση πλέον να εκδίδει ΠΑΜΚΑ για τους εργάτες γης που επιθυμούν να εμβολιαστούν και να λάβουν πιστοποιητικό εμβολιασμού. Οι εκπρόσωποι της κοινότητας των εργατών γης έχουν συλλέξει από την πλευρά τους μία λίστα με τα έγγραφα και τα στοιχεία όσων επιθυμούν να εμβολιαστούν το επόμενο διάστημα.

Ως προς τα κρούσματα COVID-19 που έχουν εντοπιστεί σε εργάτες γης, το ΚΕΜ μας ενημέρωσε ότι δεν έχει παρατηρηθεί έξαρση, ενώ σε μία περίπτωση που εργάτης γης νόσησε από COVID-19 με  σοβαρά συμπτώματα, αμέσως οι εργάτες γης που διέμεναν μαζί του το ενημέρωσαν και αυτός μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο του Πύργου. Όταν ανάρρωσε επέστρεψε πίσω με ασθενοφόρο, καθώς δεν υπήρχε άλλο διαθέσιμο μεταφορικό μέσο. Το ΚΕΜ συνεργάστηκε με τον αιρετό της Νέας Μανωλάδας, προκειμένου να παρακολουθούν την εξέλιξη της υγείας του και έδωσαν οδηγίες στους συγκατοίκους του προκειμένου να τον φροντίσουν και να παραμείνουν και οι ίδιοι ασφαλείς.

Εξωτερική άποψη του καταυλισμού ©Generation 2.0 RED

Το εσωτερικό μιας από τις παράγκες ©Generation 2.0 RED

Όγκος σκουπιδιών έξω από τις παράγκες του καταυλισμού ©Generation 2.0 RED

Ο χώρος του καταυλισμού που κάηκε ολοσχερώς τον Ιούνιο του 2021 ©Generation 2.0 RED

Τα έγγραφα όσων επιθυμούν να εμβολιαστούν ©Generation 2.0 RED

Δείτε εδώ την αναφορά του Ιουνίου.