Αναφορά για την κατάσταση στη Μανωλάδα | Μάρτιος 2022

To Manolada Watch αποτελεί μια πρωτοβουλία του οργανισμού Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity για την παρακολούθηση των συνθηκών εργασίας και διαβίωσης των μεταναστών εργατών γης στη Μανωλάδα Ηλείας. Από το 2017 ως οργανισμός ασχολούμαστε με την κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή, με αποτέλεσμα να συλλέξουμε πολλά στοιχεία και ανάλογη εμπειρία. Την εμπειρία αυτή αποφασίσαμε να τη μοιραστούμε δημόσια, ώστε να συμβάλλουμε στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας και των αρμόδιων φορέων για την περίπτωση της Μανωλάδας.

Η παρούσα αναφορά έρχεται σε συνέχεια επίσκεψης του οργανισμού στη Μανωλάδα στις 03 Μαρτίου 2022, κατά την οποία μεταβήκαμε στην περιοχή μαζί με αντιπροσωπεία της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων (GRETA) του Συμβουλίου της Ευρώπης και τον Βασίλη Κερασιώτη, δικηγόρο των προσφευγόντων εργατών γης της υπόθεσης Chowdury κ.α. κατά Ελλάδος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, με τους οποίους επισκεφτήκαμε καταυλισμούς και συνομιλήσαμε με μετανάστες εργάτες γης. Επίσης, την επόμενη ημέρα είχαμε τηλεφωνική επικοινωνία με υπάλληλο του Κέντρου Ένταξης Μεταναστών για ενημέρωση σχετικά με την τρέχουσα περίοδο.

Εργάτες γης

Δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα στοιχεία καταγεγραμμένων μεταναστών εργατών γης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των εργατών γης, υπολογίζεται ότι αυτή την περίοδο που η καλλιέργεια και η συγκομιδή φράουλας βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, διαμένουν 7.000-8.000 άτομα στην περιοχή, τα περισσότερα με καταγωγή από το Μπαγκλαντές. 

Νομικό καθεστώς

Η συντριπτική πλειονότητα των εργατών γης παραμένουν χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Ένα ποσοστό κάτω του 10% των εργατών γης κατέχουν βεβαιώσεις αναβολής απομάκρυνσης λόγω απασχόλησης στην αγροτική οικονομία με εργόσημο (βάσει του άρθρου 13Α του Ν. 4251/2014). Πρόκειται για τους τελευταίους μήνες που εφαρμόζεται η συγκεκριμένη διάταξη, καθώς αυτή η δυνατότητα θα καταργηθεί από 1η Ιουλίου του 2022, βάσει του Ν. 4825/2021.

Στις 9 Φεβρουαρίου 2022 υπογράφηκε Μνημόνιο Κατανόησης μεταξύ Ελλάδος και Μπαγκλαντές, στο οποίο περιλαμβάνονται και προβλέψεις για το νομικό καθεστώς των εργαζομένων πολιτών Μπαγκλαντές στην Ελλάδα. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου θα δοθεί η δυνατότητα σε 15.000 πολίτες από το Μπαγκλαντές, που σήμερα διαμένουν στην Ελλάδα, να ενταχθούν στο καθεστώς των αδειών εποχικής εργασίας. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να παραμένουν έως 9 μήνες ανά έτος στη χώρα και να ακολουθήσουν τις διαδικασίες που προβλέπονται για αυτή την άδεια παραμονής. Η εν λόγω άδεια δεν θα οδηγεί σε καθεστώς μόνιμης παραμονής ούτε θα δίνει δικαίωμα πρόσβασης στην ιθαγένεια. Επίσης, δεν θα επιτρέπει την οικογενειακή επανένωση, σύμφωνα και με τα όσα προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία περί εποχικής εργασίας. Το επόμενο διάστημα, όπου αναμένεται η ψήφιση των σχετικών νομοθετικών διατάξεων καθώς και η έκδοση των διοικητικών πράξεων, θα υπάρχει πληρέστερη εικόνα για το νέο καθεστώς και πώς αναμένεται αυτό να εφαρμοστεί. Οι ίδιοι οι εργάτες γης φαίνεται να μην είχαν καμία ενημέρωση σχετικά με αυτές τις επερχόμενες αλλαγές.

Συνθήκες διαβίωσης

Οι συνθήκες διαβίωσης δεν παρουσιάζουν καμία βελτίωση. Στον καταυλισμό, τον οποίο επισκεπτόμαστε σταθερά, παραμένουν οι αυτοσχέδιες παράγκες από καλάμια, σίδερα και νάιλον θερμοκηπίου. Λόγω των χειμερινών καιρικών συνθηκών και των βροχοπτώσεων, οι εργάτες γης περνούν μέσα από τις λάσπες για να διασχίσουν τον καταυλισμό και να φτάσουν στα καταλύματά τους. Επίσης, εξαιτίας της έλλειψης ύδρευσης και ηλεκτρισμού, πλένονται με κρύο νερό, αφού επιστρέψουν από τα χωράφια παρά τις χαμηλές θερμοκρασίες. Όπως μας ενημέρωσαν οι εργάτες γης, στις μεγάλες παράγκες διαμένουν 10-12 άτομα μαζί και πληρώνουν περίπου 100 ευρώ τον μήνα ενοίκιο για καθεμιά, ενώ στις μικρότερες παράγκες ζουν 6-8 άτομα και το ενοίκιο για την καθεμιά κυμαίνεται στα 50 ευρώ. Τα ποσά αυτά συγκεντρώνονται και αποδίδονται στον ιδιοκτήτη της έκτασης. Συνεχίζεται η συγκέντρωση τεράστιων ποσοτήτων απορριμμάτων και δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τη συλλογή τους και την αποκομιδή τους από τον καταυλισμό. Τέλος, οι τουαλέτες είναι αυτοσχέδιες με αποτέλεσμα τα λύματα να συγκεντρώνονται και να παραμένουν εκεί.

Ο άλλος καταυλισμός, ο οποίος δημιουργήθηκε σε συνέχεια της μεγάλης πυρκαγιάς του 2018, κάηκε ολοσχερώς στις 27 Ιουνίου 2021. Σήμερα, έχουν φτιαχτεί λίγα αυτοσχέδια καταλύματα παραπλήσια της καμένης αυτής έκτασης, η οποία παραμένει κενή. Εκεί, ανά κατάλυμα μένουν 6 άτομα και πληρώνουν 100 ευρώ τον μήνα. Σε αυτή την επίσκεψη, μεταβήκαμε και σε έναν τρίτο καταυλισμό, ο οποίος βρίσκεται δίπλα σε καλλιέργειες φράουλας. Πρόκειται για μια αρκετά μεγάλη έκταση η οποία αποτελείται τόσο από παράγκες όσο και από μικρά κτίσματα. Επίσης, στον καταυλισμό αυτόν υπάρχει και χώρος προσευχής, όπου στην είσοδό του έχουν αναρτηθεί οδηγίες προστασίας από τον COVID-19.

Συνθήκες εργασίας

Την περίοδο αυτή η παραγωγή βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Οι εργάτες γης εργάζονται συνήθως 7 ώρες ημερησίως στις καλλιέργειες φράουλας. Σύμφωνα με εκπροσώπους της κοινότητας τους, το ημερομίσθιο πλέον έχει παγιωθεί στα 27 ευρώ, αντί 24 ευρώ που ίσχυε τα τελευταία χρόνια (βλ. περισσότερα στην προηγούμενη αναφορά του Νοεμβρίου 2021). Οι εργάτες γης, κατά τις μαρτυρίες των ιδίων, μετακινούνται κυρίως με μικρά φορτηγά προς και από τις εκτάσεις καλλιέργειας.

Πανδημία COVID-19 και εργάτες γης

Οι εμβολιασμοί εργατών γης χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα, που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2021, συνεχίστηκαν και κατά την τρέχουσα περίοδο. Με βάση τα στοιχεία του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης στις 10 Ιανουαρίου, εμβολιάστηκαν 84 εργάτες γης και στις 15 Φεβρουαρίου άλλοι 150 στο Κοινοτικό Γραφείο της Νέας Μανωλάδας. Σύμφωνα με τους εκπροσώπους της κοινότητας των εργατών γης, έχουν καταγραφεί ακόμη 1000 άτομα που αναμένουν να εμβολιαστούν. Οι εκπρόσωποί τους είναι σε επικοινωνία με το Κέντρο Ένταξης Μεταναστών (ΚΕΜ) του Δήμου, στο οποίο έχουν δώσει τα στοιχεία τους. Το ΚΕΜ, σε συνεννόηση με τη Γενική Γραμματεία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, έχει αναλάβει την έκδοση Προσωρινού ΑΜΚΑ (ΠΑΜΚΑ) για τον εμβολιασμό τους. Τέλος, οι εργάτες γης μας ενημέρωσαν ότι δεν υπήρξαν σοβαρές περιπτώσεις ή έξαρση κρουσμάτων COVID-19 στην κοινότητά τους κατά τους τελευταίους μήνες.

O πρώτος καταυλισμός ©Generation 2.0 RED

Περνώντας ανάμεσα στις παράγκες ©Generation 2.0 RED

Ο καταυλισμός που βρίσκεται κοντά σε καλλιέργειες φράουλας ©Generation 2.0 RED

Στην άλλη πλευρά του ίδιου καταυλισμού ©Generation 2.0 RED

Δείτε εδώ την αναφορά του Νοεμβρίου.