Η ζωή στα hotspot: Περιμένοντας τον Γκοντό

Εστραγκόν: Και τώρα τι κάνουμε;
Βλαντιμίρ: Δεν ξέρω.
Εστραγκόν: Ας φύγουμε.
Βλαντιμίρ: Δεν μπορούμε.
Εστραγκόν: Γιατί όχι;
Βλαντιμίρ: Περιμένουμε τον Γκοντό.
– Σάμιουελ Μπέκετ –

Γράφει η Σίλβια Τζιουλίνι

Κοίταξα γύρω μου. Διασκορπισμένες ανάμεσα στους στεγνούς από την πολύ ζέστη θάμνους, κάποιες σκηνές αποδείκνυαν την ύπαρξη ανθρώπινης ζωής στο χώρο. Μου πήρε λίγη ώρα μέχρι να πλησιάσω. Αισθανόμουν σαν να πήγαινα στο σπίτι κάποιου, απρόσκλητη.
Πήρα μια μεγάλη ανάσα και αποφάσισα να πάω κοντά στον Νίκο, ο οποίος είχε ήδη εξαφανιστεί ανάμεσα στους θάμνους.

Ήδη από τον αυτοκινητόδρομο μια χαρούμενη μελωδία έμοιαζε να μας προσκαλεί για να απολαύσουμε τη στιγμή. Φωνές τραγουδούσαν συγχρονισμένα, χέρια χτυπούσαν παλαμάκια στο ρυθμό. Φτάνοντας πιο κοντά, χαμογελαστοί άνθρωποι χόρευαν: ήταν η ώρα της προσευχής για την κοινότητα.
Αν έκλεινα τα μάτια και δεν κοιτούσα γύρω μου, αν δεν έβλεπα τους φράχτες από συρματόπλεγμα, τις σκηνές, τα σκουπίδια, θα μπορούσα σχεδόν να ξεχάσω, έστω για μια στιγμή, πως βρισκόμουν έξω από τα hotspots των νησιών του Αιγαίου.

Όταν έφτασα στις σκηνές, κάποιοι προσπαθούσαν να προστατευθούν από τον ήλιο, ψάχνοντας λίγο χώρο να κάτσουν στη σκιά. Εκατοντάδες πλαστικά μπουκάλια παρατημένα στο έδαφος. Ξεκινήσαμε να γνωριζόμαστε.

Καθώς οι αιτούντες άσυλο μιλούσαν για τις συνθήκες διαβίωσης στα hotspots, είχα ένα πολύ παράξενο συναίσθημα. Όσο ο χρόνος περνούσε και εμείς ακούγαμε, το συναίσθημα αυτό εντεινόταν όλο και περισσότερο. Από την άφιξή τους στο νησί -κάποιοι έφτασαν πριν μήνες, ενώ άλλοι μένουν εκεί πάνω από χρόνο-, οι προσδοκίες και οι ελπίδες τους καταρρακώθηκαν από τις συνθήκες διαβίωσης. Και, ειδικότερα, από την αναμονή. Την αβεβαιότητα και την αναμονή.

Ναι: την αναμονή για να κλείσουν ραντεβού με την υπηρεσία ασύλου, την αναμονή για την πρώτη τους συνέντευξη, την αναμονή μέχρι να βγει η απόφαση, την αβεβαιότητα των ζωών τους: θα τους στείλουν πίσω στην Τουρκία; Πίσω στις χώρες τους; Θα μπορέσουν άραγε να ζήσουν στην Ευρώπη; Ή θα μείνουν για πάντα μετέωροι στα νησιά;
Αναμονή για να κάνουν ντουζ, αναμονή για να φάνε, αναμονή για να πάρουν ρούχα, αναμονή… για να κάνουν κάτι. Αναμονή για να σταματήσει το άγχος.

Έκπληκτη, αισθάνθηκα σαν να βρισκόμουν επί σκηνής, την ώρα που έπαιζε μια μοντέρνα εκδοχή του έργου «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμουελ Μπέκετ. Ήταν τρομακτικό: δεν επρόκειτο για κάποιο θεατρικό, ούτε για κάποια μεταφορά. Ήταν η σκληρή πραγματικότητα που αυτά τα άτομα, τα οποία είχαν υποφέρει ήδη τόσο πολύ στη ζωή τους, ήταν αναγκασμένα να αποδεχτούν.

Βλάντιμιρ: Μερικές φορές αισθάνομαι πως όλα επαναλαμβάνονται. Μετά χάνω τα λογικά μου. Πώς να το πω; Ανακουφισμένος και την ίδια ώρα… τρομαγμένος. ΤΡΟΜΑΓΜΕΝΟΣ. Δεν υπάρχει τίποτα να γίνει. Λοιπόν;

«Ανησυχούμε για το μέλλον μας. Δεν υπάρχει τίποτα εδώ, μπορούμε μόνο να περιμένουμε.»*

Εστραγκόν: Και αν δεν έρθει;
Βλάντιμιρ: Θα γυρίσουμε ξανά αύριο.
Εστραγκόν: Και μετά ξανά την επόμενη μέρα.
Βλάντιμιρ: Πιθανώς.
Εστραγκόν: Και ούτω καθεξής.
Βλάντιμιρ: Το θέμα είναι —.
Εστραγκόν: Μέχρι να έρθει.

«Δεν ξέρουμε γιατί είμαστε εδώ. Είμαστε εδώ. Αλλά για πόσο καιρό;»*

Βλάντιμιρ: Όλα είναι ίδια… Εκείνο το δέντρο… Εκείνος ο βάλτος…
Εστραγκόν: Είσαι σίγουρος πως ήταν αυτό το βράδυ;
Βλάντιμιρ: Τι;
Εστραγκόν: Που έπρεπε να περιμένουμε.

«Ζούμε κάθε μέρα την ίδια ρουτίνα: ξυπνάμε, παίρνουμε ψωμί, τρώμε, μένουμε πάντα στο ίδιο σημείο. Μόνο αυτό κάνουμε.»*

Αβεβαιότητα, αναμονή για κάτι που δεν έρχεται ποτέ, ανήμποροι να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους: μήπως ο Μοχάμεντ και ο Αλί είναι τα σύγχρονα ονόματα του Εστραγκόν και του Βλάντιμιρ;

*Πραγματικές φράσεις των Αιτούντων Άσυλο που γνωρίσαμε κατά την επίσκεψή μας στα hotspots των νησιών του Αιγαίου.
Διαβάστε την αναφορά: Από τη Λέσβο στη Σάμο: οι Αιτούντες Άσυλο μιλούν για τις συνθήκες διαβίωσης