Στη μέση της Φλάνδρας

Click: Abdulazez Dukhan

Της Silvia Giulini

Στη μέση της Φλάνδρας, στο Βέλγιο, 30 λεπτά από τις Βρυξέλλες με το τρένο, υπάρχει μια μικρή πόλη που λέγεται Mechelen. Η όμορφη κεντρική πλατεία της είναι περιτριγυρισμένη από συμμετρικά σπίτια, πίσω από τα οποία υψώνεται μεγαλόπρεπα ο καθεδρικός ναός. Ωστόσο, υπάρχει κάτι πολύ πιο όμορφο από τα μνημεία που κάνει αυτήν την πόλη μοναδική: το γεγονός ότι εκεί ζουν 138 διαφορετικές εθνικότητες, όλες μαζί.

Δε θα έπρεπε να μας ξαφνιάζει το γεγονός, και όμως, εν τέλει αυτό συμβαίνει. Αναρωτιόμαστε πως δέχονται οι κάτοικοι μιας μικρής πόλης τόσους μετανάστες τη δεδομένη ιστορική στιγμή. Τι είναι αυτό που το κάνει δυνατό;

Η Mechelen υπήρξε ανέκαθεν μια πόλη μετανάστευσης. Στιγματισμένη από τους παγκόσμιους πολέμους, η πόλη είδε τους κατοίκους της να τρέπονται σε φυγή, ως πρόσφυγες, σε άλλες χώρες. Επίσης είδε, 25.000 Εβραίους να συναθροίζονται από Ναζί στην κεντρική πλατεία πριν απελαθούν στο Auschwitz. «Έχουμε υποχρέωση απέναντι στην ιστορία», λέει ο Bart Somers, Δήμαρχος της πόλης.

Από τη δεκαετία του 1960, η Mechelen έγινε μια πόλη μετανάστευσης, φιλοξενώντας πρώτα Ιταλούς και Ισπανούς. Ωστόσο, το μεγαλύτερο κύμα μεταναστών ήρθε αργότερα από το Μαρόκο, η κοινότητα του οποίου αποτελεί τη μεγαλύτερη ομάδα αλλοδαπών της πόλης με 15.000 κατοίκους. Ακολουθούν οι Σύριοι (2-3.000 κάτοικοι) και οι Αρμένιοι (1.000 κάτοικοι).

Σε αντίθεση με τις τωρινές συνήθειες, όπου οι νεοεισερχόμενοι αντιμετωπίζονται ως επικίνδυνοι και οι αιτούντες άσυλο στερούνται το δικαίωμα εισόδου στην Ευρώπη, η μικρή αυτή πόλη δίνει την πιο δυνατή απάντηση: Η Mechelen όχι μόνο καλωσορίζει τους αιτούντες άσυλο, αλλά κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια για την επιτυχή ένταξή τους. Και όντως, το πετυχαίνει.

Η δημιουργία ενός θετικού δεσμού με το παρελθόν είναι το πρώτο σημαντικό βήμα. Η δημιουργία του OP.RCHT Festival, το οποίο κινείται στην ίδια κατεύθυνση, υπενθυμίζει ότι η Mechelen ήταν η πρωτεύουσα του Νόμου, όπου οι πρόσφυγες εκτός Βελγίου μπορούσαν να παραπονεθούν σε περίπτωση που τα δικαιώματά τους δεν γίνονταν σεβαστά. Αλλά προφανώς, αυτό δεν είναι αρκετό.

Τα μαθήματα για τα παιδιά ξεκινάνε από την πρώτη κιόλας ημέρα και κοινωνικο-πολιτικά μαθήματα γίνονται σε όλους, ώστε να διδαχθούν με πρακτικό τρόπο τις αξίες και τη λειτουργία της κοινωνίας του Βελγίου και της Ευρώπης επίσης. Όλοι οι πολίτες εμπλέκονται στην ενταξιακή διαδικασία: μια πλατφόρμα εθελοντών εγγυάται δραστηριότητες όπως εκδηλώσεις, ταξίδια και θεματικές βραδιές.

Άνθρωποι με διαφορετική καταγωγή έχουν ήδη σημαντικούς ρόλους στην κοινωνία και τον επόμενο χρόνο, 100 αιτούντες άσυλο πιθανόν να έχουν τη δυνατότητα να γίνουν πρόσκοποι.

Πως όμως πείθεις τους σκεπτικούς πολίτες να δεχτούν τους αιτούντες άσυλο σε μια περίοδο όπου ο λαϊκισμός ολοένα και αυξάνεται; Οι λαϊκιστές κατηγορούν τους αιτούντες άσυλο ότι τους κλέβουν τις δουλειές και τα σπίτια ή ότι δεν κάνουν τίποτα σε βάρος των κατοίκων, ανάλογα με την κάθε περίοδο. Έτσι, για να αποφευχθούν κατηγορίες σχετικά με τα σπίτια, ο δήμαρχος αποφάσισε να κτίσει 2.000 καινούρια σπίτια φθηνής κατασκευής, όπου θα έχουν πρόσβαση όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται σε ανάγκη: δεν προσφέρονται αποκλειστικά σε αιτούντες άσυλο, αλλά και σε κατοίκους με οικονομικά προβλήματα.

Η δουλειά σημαίνει παράλληλα ένταξη και για αυτόν το λόγο είναι θεμελιώδους σημασίας να ξεκινά κανείς να δουλεύει με το που αποκτήσει την άδεια. Σε αντίθεση με τους κατοίκους, ο πρόσφυγας πρέπει να μάθει τη γλώσσα και πολλές φορές το επάγγελμα επίσης. Για αυτόν το λόγο, τα πρακτορεία που προσλαμβάνουν αιτούντες άσυλο λαμβάνουν πόρους για τους μισθούς των μεταναστών: με αυτό τον τρόπο το κάθε πρακτορείο πληρώνει τους κατώτατους μισθούς, ενώ τα υπόλοιπα πληρώνονται από το δήμο. Επιπλέον, πριν ξεκινήσουν δουλειά, οι αιτούντες άσυλο μπορούν να κάνουν εθελοντισμό, ώστε να γλιτώσουν τη σπατάλη χρόνου.

Στη βάση όλων αυτών, υπάρχει η πίστη ότι η διαφορετικότητα πρέπει να γιορτάζεται και όχι να κρύβεται. Μόλις συνειδητοποιήσει κανείς ότι η διαφορετικότητα δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε αλλά, αντιθέτως, μας εμπλουτίζει, είναι εύκολο να ξεπεραστούν οι παράλογοι φόβοι. Άλλωστε η διαφορετικότητα και η εξέλιξη είναι βασικές αξίες της δημοκρατίας. Πάνω σε αυτό ο δήμαρχος τονίζει: «Η μεγαλύτερη επανάσταση έγινε από γυναίκες. Σήμερα, οι κατηγορίες κατά των αιτούντων άσυλο είναι αντίστοιχες με εκείνες κατά των γυναικών μόλις λίγα χρόνια πριν: Ο φόβος ότι θα μπορούσαν να πάρουν τις δουλειές των ανδρών, για παράδειγμα. Οι γυναίκες άλλαξαν την κοινωνία προς το καλύτερο. Είναι απλώς θέμα αλλαγής συνήθειας: η κοινωνία εξελίσσεται συνεχώς».

Ποια είναι τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής βασισμένης στην ένταξη;

Στη Mechelen δεν υπάρχουν ξένοι στρατιώτες*. Τόσο στις Βρυξέλλες όσο και στο Antwerp, δυο πολύ κοντινές πόλεις, υπάρχει σταθερός αριθμός ξένων στρατιωτών, τη στιγμή που η Mechelen δεν είχε ποτέ κανέναν. Αυτό συμβαίνει επειδή ο νέος μετανάστης δεν περιορίζεται σε ένα γκέτο, χωρίς μέλλον και χαμένος σε μια κοινωνία που δε γνωρίζει. Αντιθέτως, ο καθένας ξεχωριστά είναι μέρος και ενεργό μέλος της κοινωνίας, ένα πραγματικό παιδί της πόλης.

Ακόμη πιστεύεις ότι η κοινωνική ένταξη δεν μετράει;

*Τεχνικός όρος που αναφέρεται σε εκείνους που -στη συγκεκριμένη περίπτωση- μένουν στην Ευρώπη για πάνω από μια γενιά και, κουρασμένοι από τις συνθήκες διαβίωσης στη Δύση, αποφασίζουν να πάνε στη Συρία ή σε άλλες χώρες για να εκπαιδευτούν ως τρομοκράτες.

The City of Michelen