HIDE & SEEK: Η Ελευθερία | Η Ευρώπη στην παλάμη της

Γράφει η Nataliya R.

Ανοίγω την τηλεδιάσκεψη και βλέπω το πρόσωπό της να γεμίζει την οθόνη: νέα, ήρεμη και εύστροφη. Τη λένε Ρόζα. Δεν της λέω πόσο όμορφο όνομα έχει, αναμφίβολα της το λένε όλοι, μην γίνω μπανάλ. Μικρή ονειρεύτηκε να γίνει δικηγόρος για να υπερασπιστεί εκείνους που δεν μπορούσαν να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους, μεγαλώνοντας όμως αποφάσισε να γίνει η φωνή τους και σπούδασε δημοσιογραφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Μιλάει με πάθος για τη δουλειά της και κάνει σχέδια για το μέλλον.

– Χαίρομαι που σε γνωρίζω!

Μου χαμογελάει και νιώθω σαν να την ξέρω χρόνια. Δύο τεράστια μπλε μάτια, σκόρπιες φακιδούλες στη μύτη. Είναι είκοσι τεσσάρων χρονών και βλέπεις την ενέργειά της να γεμίζει κάθε pixel της οθόνης. Γεννήθηκε στην Ελλάδα από μετανάστες γονείς. Εδώ και ένα χρόνο πήρε την ελληνική ιθαγένεια. Στάθηκε τυχερή, όπως λέει, γιατί ο αδερφός της ακόμα περιμένει. Εγώ δεν θα το έλεγα μόνο «τύχη», θα το έλεγα πυγμή. Ήταν παρούσα και αποφασισμένη.

Θυμάται την ανάκατη διαδικασία της πρώτης πολιτογράφησης. Θυμάται την απογοήτευση της αποτυχημένης απόπειρας, τις ατελείωτες παραγράφους των νόμων που ξεσήκωνε, την αμφιθυμία να αφήσει την ιθαγένεια των γονιών της και να πάρει την ελληνική. Αναπολεί με αγανάκτηση το χαμένο ταξίδι στην Πράγα, όταν είδε το φίλο της να πηγαίνει και εκείνη να μένει πίσω σφηνωμένη στα γραφειοκρατικά γρανάζια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Ένα παρελθόν που την όρισε, μα δεν την αποδεκάτισε.

– Πιο έντονα θυμάμαι το φόβο. Να μην έχεις μαζί διαβατήριο, να φοβάσαι τους ένστολους, να μην είσαι σίγουρος, να ξυπνάς αβέβαιος.Όταν πάρεις ιθαγένεια είναι σαν να τα ξεχνάς όλα. Δεν χρειάζεται πια να αποδείξεις ποιος είσαι. Ηρεμείς, οι δύο πλευρές σου δεν μάχονται πια η μία την άλλη. Είσαι ολόκληρος και κοιτάς μόνο το μέλλον.

Μπορεί να ξεχνάς τα διαπλεγμένα και να κοιτάς μπροστά, αλλά το παρελθόν σε πλάθει στη σημερινή σου μορφή. Πέρα από μεταπτυχιακά στη δημοσιογραφία, η Ρόζα κοιτάει και για Masters στα Migration Studies, στην Ευρώπη. Μεταπτυχιακά που δεν μπορούσε να αντέξει σαν μη Ευρωπαίος φοιτητής. Πώς πήρε την απόφαση να στρέψει κατά εκεί την καριέρα της; Μα γιατί, όπως αναφέρει και στο motivation letter του πανεπιστημίου, έχει υπάρξει και η ίδια μετανάστρια (στη χώρα που γεννήθηκε βέβαια).

– Πάντα ήθελα να σπουδάσω έξω, σε αγγλόφωνο περιβάλλον. Να ταξιδέψω, να εργαστώ, να δημιουργήσω. Μπορεί να μην το κάνω τώρα, αλλά ξέρω πως όταν το αποφασίσω… μπορώ!

Μπερδεμένη ανάμεσα σε δυο κόσμους, γελάει όταν της κάνουν την ερώτηση «Από πού είσαι;». Η απάντηση είναι δύσκολη και χρονοβόρα. «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Ελλάδα» απαντάει, μα νιώθει σαν να μην λέει την αλήθεια, σαν να ψεύδεται στον ίδιο της τον εαυτό.

– Η ιθαγένεια που θα πάρεις δεν θα σε αλλάξει, δεν θα γίνεις τέρμα κομμάτι της κοινωνίας. Δεν είναι αυτό και το ζητούμενο άλλωστε. Στην ουσία δεν παλεύεις για να αλλάξεις αίμα, μα για να αποκτήσεις ίσα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα με τους συντοπίτες σου.

Ξάφνου αναλογίστηκα τι δικαιώματα έχουν οι Έλληνες συντοπίτες μου! Αυτά που έχουν τέλος πάντων. «Τώρα θέλω την πιο αστεία στιγμή της πορείας σου προς την ιθαγένεια!», της λέω, με λίγη απόσταση από τα γεγονότα, πολλά μπορεί να σου φανούν αστεία χωρίς απαραίτητα να είναι τη στιγμή που συμβαίνουν.

– Ήμουν Erasmus στη Δανία και ένας επιφανής οικονομολόγος μας μιλούσε για την ευθύνη της Ελλάδας στην οικονομική κρίση. Θύμωσα. Όρθια υπερασπιζόμουν τους πολίτες και τους αγώνες μας για ένα καλύτερο μέλλον. Γυρνώντας στην Ελλάδα, δεν είχα λάβει ακόμα την ιθαγένεια!

Αντανακλαστικά υπερασπίστηκε τον τόπο που τη μεγάλωσε και γυρίζοντας πίσω συνέχισε να υπερασπίζεται τον τόπο που τη γέννησε. Και γιατί να μην κάνει και τα δύο άλλωστε;

Με το κεφάλι ψηλά νιώθει περήφανη για όσα έχει καταφέρει μέχρι τώρα.

– Σπούδασα την πρώτη μου επιλογή, χωρίς να μπορούν οι γονείς μου να μου διορθώσουν την ορθογραφία, χωρίς να μπορούν να με διαβάσουν στο σχολείο. Όχι επειδή δεν ήθελαν αλλά γιατί πολύ απλά σπούδασαν σε άλλη γλώσσα.

Σήμερα που μιλάμε, έχουμε δημιουργήσει την ομάδα #press_nextgen με άτομα της σχολής και συντονιστή τον Γιάννη Κοτσιφό. Παίρνουμε συνεντεύξεις από επιφανής προσωπικότητες της Θεσσαλονίκης που κοιτούν το μέλλον. Αυτό πηγαίνει καλά!

Τέλος, το μεγαλύτερο από όλα όσα με κάνουν να νιώθω περήφανη είναι το ντοκιμαντέρ που δημιουργήσαμε. Το “On Mute” έχει ως κεντρικό θέμα τη λογοκρισία του τύπου στην Τουρκία με το παρών καθεστώς. Δουλέψαμε πολύ, μιλήσαμε με κόσμο, με ανθρώπους που φιμώθηκαν και εξορίστηκαν. Είμαι περήφανη για το αποτέλεσμα. Αυτό είναι το παιδί μου!

Τα λέει και είναι όντως σαν να καμαρώνει για τη ζωή της. Βλέπω το μέλλον της να διαγράφεται πολλά υποσχόμενο και καμαρώνω κι εγώ για τη νεολαία μας, χαμογελώντας σιωπηλά. Τι πλάσμα Θεέ μου!

– Θέλω όσοι είναι στην αναμονή να μην πτοούνται,αλλά και να μην επαναπαύονται. Το ότι υπάρχει ο νόμος δεν σημαίνει ότι θα σου χτυπήσει την πόρτα. Μίλα. Πολλοί από τους ίδιους μου τους φίλους δεν ήξεραν τι περνούσα. Ενημερώσου. Απευθύνσου σε οργανώσεις. Πάρε τηλέφωνα. Χτύπα πόρτες. Όλα θα γίνουν. Υπάρχουν πολλοί λόγοι να συνεχίσεις και ούτε ένας για να σταματήσεις. Αξίζει τον κόπο.

Τελικά στην Πράγα πήγε, την επόμενη χρονιά (πείσμα σου λέω).
Και στο μεταπτυχιακό θα μπει (θυμήσου το).
Το όνομά της θα το ξανακούσουμε πολλάκις (βάζω στοίχημα).

Θα πει πως ήταν τυχερή, πως ήταν η εξαίρεση. Θα πω πως το άξιζε και χρειαζόμαστε μυαλά και πνεύματα σαν το δικό της. Τέσσερις ώρες μετά τη συνομιλία μας γράφω σαν υπνωτισμένη, η ενέργειά μου είναι στα ύψη και το μικρόβιο της δημιουργίας στις φλέβες μου. Άλλωστε η πρόοδος και η δημιουργία ήταν πάντα μια νόσος μεταδοτική!