EnglishΠόσες ακόμη ζωές θα χαθούν μέσα από τα χέρια μας πριν μιλήσουμε για τη Μόρια;
Δεν πάει πολύς καιρός από την τελευταία φορά που κάναμε λόγο για τα κενά ασφαλείας στους καταυλισμούς, και ειδικά στη Μόρια. Τα μίντια μιλούν για «ατυχή περιστατικά» και «μεμονωμένα γεγονότα», αλλά η αλήθεια απέχει πολύ από αυτές τις δηλώσεις. Όταν οι σκηνές στον καταυλισμό της Μόριας ήταν πλήρως κατεστραμμένες και καλυμμένες με χιόνι, τα τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πως οι αστυνομικοί δεν άφησαν κανέναν να βγάλει φωτογραφίες από μέσα ή απ’έξω από το στρατόπεδο για να καταγράψει το θέμα.
Δεν είδαμε πολλούς να δίνουν σημασία ούτε στο βίντεο που εμφανίστηκε στη δημόσια τηλεόραση, όπου το κομμάτι ενός προσφυγόπουλου που μιλούσε για 9 θανάτους από το κρύο απλώς «κόπηκε» από το αρχικό ρεπορτάζ. Και τώρα μαθαίνουμε για το τρίτο άτομο που πεθαίνει μέσα σε μόλις μια εβδομάδα από μια «αυτοσχέδια» συσκευή θέρμανσης που έφτιαξε μέσα στη σκηνή, σε μια απόπειρα να ζεσταθεί.
Ο Abdulazez Dukhan είναι ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης, πρόσφυγας από τη Συρία, αγαπημένος φίλος και μέλος του Generation 2.0 RED. Μας απάντησε λοιπόν σε μερικές ερωτήσεις που είχαμε σχετικά με το τι πραγματικά συμβαίνει στους καταυλισμούς…
«Το κύριο πρόβλημα είναι το κρύο. Yπάρχει τόσο, μα τόσο κρύο και οι σκηνές δεν εμποδίζουν ούτε τον άνεμο από το να εισέλθει στο εσωτερικό τους. Ήμουν σε ένα camp πέρυσι τον Ιανουάριο, ίδιο μήνα με τώρα, και έκανε πραγματικά πάρα πολύ κρύο. Είχα ξεπαγιάσει και δεν μπορούσα να κοιμηθώ το βράδυ, ακριβώς όπως και όλοι οι υπόλοιποι στα camp που δεν κοιμόντουσαν τα περισσότερα βράδια. Ο καθένας προσπαθούσε να βρει περισσότερες κουβέρτες, με κάποιον τρόπο να καλυφθεί, ώστε να ζεσταθεί και να μπορέσει να κοιμηθεί.»
Οι σκηνές που παρέχονται στους καταυλισμούς δεν μπορούν να σε προστατεύσουν από τις καιρικές συνθήκες, αφού ο μικρός αυτός χώρος παγώνει πολύ περισσότερο από αυτό που μπορεί κανείς να αντέξει όταν έχει κρύο και ζεσταίνεται υπερβολικά όταν έξω έχει ζέστη. Και τι γίνεται όταν βρέχει;
«Η σκηνή δεν εμποδίζει απολύτως τίποτα. Όταν έβρεχε, η δική μου έσπασε πέντε φορές. Και την ξαναέφτιαχνα πάλι, όπως έκαναν και οι υπόλοιποι. Αλλά κάθε φορά, όλα μου τα πράγματα ήταν εντελώς βρεγμένα, όλα μας τα ρούχα…»
Φυσικά υπάρχουν διαφορές στις συνθήκες διαβίωσης από καταυλισμό σε καταυλισμό. Μερικοί είναι εντελώς ελεύθεροι και επιτρέπουν σε οποιονδήποτε να εισέλθει, ενώ σε άλλους απαγορεύουν αυστηρά την είσοδο. Και αυτό είναι ένα πρόβλημα.
«Υπάρχουν κάποιοι καταυλισμοί, όπου η κατάσταση είναι πολύ κακή. Ήμουν σε ένα τέτοιο camp. Αλλά υπάρχουν τόσα πολλά και κανείς δεν νοιάζεται. Και την ίδια στιγμή, η αστυνομία επίσης δεν ενδιαφέρεται. Λένε κάτι σαν «Έλα, εντάξει, αυτό είναι δική σας υπόθεση» και άλλα τέτοια, αλλά δεν είναι εντάξει. Σε ορισμένα camps υπάρχουν ναρκωτικά και άλλα κακώς κείμενα. Στον καταυλισμό Softex στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, υπάρχουν ναρκωτικά και τόσα άλλα πράγματα που συμβαίνουν εκεί, μια κατάσταση παντελώς γελοία! Από πού εμφανίστηκαν όλα αυτά; Υπάρχουν άτομα που πωλούν ναρκωτικά στους καταυλισμούς. Και αυτοί είναι ντόπιοι, από εδώ, έτσι δεν είναι; Επομένως κάποιος θα πρέπει να ενδιαφερθεί επιτέλους!»
Τι κάνει λοιπόν κάποιος, όταν πρέπει να περάσει όλη του την ημέρα, την εβδομάδα ή τον μήνα στο κρύο; Πώς θα αντισταθεί σε αυτές τις κακές καιρικές συνθήκες;
«Είναι τόσο δύσκολα στους καταυλισμούς… Και δεν είναι μόνο οι καιρικές συνθήκες. Εάν σκάψεις λίγο βαθύτερα… Οι άνθρωποι ανάβουν φωτιές για να ζεσταθούν. Ξέρεις, δούλεψα πέντε μήνες με την ιατρική ομάδα στους καταυλισμούς, και παρατήρησα κάποια πράγματα. Οι άνθρωποι ανάβουν φωτιά με οποιοδήποτε τρόπο μπορούν για να ζεσταθούν ή να μαγειρέψουν. Αλλά η φωτιά πηγαίνει πίσω σε αυτούς, πίσω στα παιδιά. Τόσα πολλά μικρά παιδιά έχουν άσθμα! Σε τρεις διαφορετικούς καταυλισμούς -όπου έχω δουλέψει με τις ιατρικές ομάδες- υπήρχαν τόσες πολλές περιπτώσεις άσθματος. Και ήταν όλα τόσο, μα τόσο μικρά παιδιά. Μερικά από αυτά μόλις 1 έτους ή 2 ή 3. Έχουν άσθμα, και αυτό είναι τόσο κακό! Αλλά τι μπορούν να κάνουν; Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να μαγειρέψουν, κανένας άλλος τρόπος για να ζεσταθούν.»
Τα προβλήματα όμως δεν σταματούν μόνο στο κρύο και τη φωτιά. Απλά πράγματα ρουτίνας και η καθημερινή ζωή αποτελούν πλέον πρόκληση. «Οι άνθρωποι δεν μπορούν να πλύνουν ούτε τα πιάτα τους. Το κρύο είναι περισσότερο από αυτό που μπορεί κανείς να αντέξει. Το νερό δεν είναι κρύο όπως το νερό στα διαμερίσματα και τα σπίτια εδώ. Είναι πραγματικά παγωμένο!»
Ⓒ Abdulazez Dukhan
Και εδώ εμφανίζεται ένα ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα… «Φωτιά λοιπόν; Πρέπει να την ανάβουν έξω από τους καταυλισμούς, κάπου αλλού, και αυτό είναι μεγάλο θέμα. Πώς μπορούν οι άνθρωποι να φύγουν από τον καταυλισμό; Βάζουν τους πρόσφυγες κάπου μακριά, πολύ μακριά, με αποτέλεσμα να μην έχουν καμία επαφή με τους ντόπιους. Όλα τα camps εδώ είναι απομονωμένα.» Είναι δύσκολο να μαζέψει κάποιος το θάρρος για να βγει έξω από τον καταυλισμό, καθώς και η πόλη βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση. Ακόμη και τότε, όμως, «Όταν αυτοί οι άνθρωποι αποφασίζουν να κάνουν πράγματα, οι ντόπιοι τους κάνουν να αισθάνονται ανεπιθύμητοι. Πώς θα ενσωματωθούν στην κοινωνία, αν ενώ περπατούν στους δρόμους, τους κοιτάζουν παράξενα; Ετικέτες, μόνο ετικέτες. Οι πρόσφυγες δεν είναι ευπρόσδεκτοι.»
Ο Αμπντουλαζίζ είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους ανθρώπους που γνωρίζω. Γιατί οι άνθρωποι δεν είναι μόνο οι ικανότητες και δυνατότητες που έχουν, αλλά κατά πόσο τελικά τις αξιοποιούν. Δεν έχει τόση σημασία αν έχεις κάποιο ταλέντο, αλλά τι τελικά κάνεις με αυτό. Ο Αμντουλαζίζ είναι ένα άτομο που δεν ήθελε να κάτσει να περιμένει. Θέλησε να κάνει κάτι αντί να σπαταλήσει το χρόνο του, περιμένοντας κάτι να συμβεί. Όπως λέει και ο ίδιος, ο χρόνος είναι κάτι πολύ, πολύ σημαντικό για αυτόν…
«Ξέρεις, το να είσαι στον καταυλισμό είναι πολύ δύσκολο. Αλλά είδα τόσους πολλούς ανθρώπους που δεν τους νοιάζει η κατάσταση εκεί, τους ενδιαφέρει μόνο ο χρόνος. Είναι κάτι ιδιαίτερα πολύτιμο για μένα. Βλέπεις, ήμασταν στον πόλεμο, ξοδέψαμε τόσο πολύ χρόνο στο να μην κάνουμε τίποτα, να μην έχουμε τίποτα απολύτως να κάνουμε. Μετά ήρθαμε εδώ και, για μένα, αυτό είναι το πιο σημαντικό: ο χρόνος. Υπάρχουν πολλοί ακόμα που σκέφτονται σαν εμένα. Νοιάζονται για το χρόνο που περνάει περισσότερο απ’ότι νοιάζονται για οτιδήποτε άλλο. Και κάνουν ό,τι μπορούν, ξεκινούν πράγματα για να μην σπαταλήσουν άλλο χρόνο. Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα εδώ. Μπορείς να βρεις ΜΚΟ, οργανισμούς κτλ. για να δουλέψεις για τα παιδιά, να κάνεις πράγματα για τα παιδιά, αλλά κανείς δεν νοιάζεται για τους ενήλικες ή για τους 20χρονους. Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα.”
Ⓒ Abdulazez Dukhan
Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες του, βλέπουμε μικρά χαρούμενα πρόσωπα, παιδιά να παίζουν, να γελούν. Αλλά οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, οι ενήλικες, ποζάρουν με αγέλαστα πρόσωπα, δείχνουν να έχουν τόσα πολλά πράγματα στο μυαλό τους…
“Σωστά, αυτή είναι η αλήθεια. Αυτό εννοώ, τα παιδιά είναι παιδιά, θα παίξουν έτσι και αλλιώς με ό,τι βρουν, δεν θα θυμούνται τόσο ξεκάθαρα όλα αυτά που συμβαίνουν. Αλλά οι ενήλικες θα στιγματιστούν από όλα αυτά. Και τα πρότζεκτ που κάνω είναι περισσότερο για αυτούς. Μου αρέσει να δουλεύω με νέους και μεγάλους γιατί μπορείς να χτίσεις μαζί τους μια κοινωνία. Καταλαβαίνουν και αισθάνονται αυτά που συμβαίνουν. Οπότε, οι δραστηριότητες και τα πρότζεκτ για αυτούς είναι πιο σημαντικά. Από την άλλη, γι’αυτό τραβώ φωτογραφίες και τα παιδιά. Γιατί βλέπεις χαμογελαστά πρόσωπα, αλλά την ίδια στιγμή κοιτάς γύρω και βλέπεις την κατάσταση που επικρατεί εκεί. Ακόμη δουλεύω πάνω σε αυτό το πρότζεκτ. Χαμόγελα σε σκοτεινά μέρη.»
Ⓒ Abdulazez Dukhan
Ιδρυματοποίηση, απομόνωση, παραπληροφόρηση, προπαγάνδα, ανεπιθύμητα προσφυγόπουλα στα σχολεία, τρομερές ελλείψεις ασφαλείας στους καταυλισμούς και άνθρωποι που πεθαίνουν από το κρύο μετά από όλες τις κακουχίες που έζησαν προσπαθώντας να ξεφύγουν από τον πόλεμο. Μισό δισεκατομμύριο τουλάχιστον που -υποθετικά- ξοδεύτηκε για να καλυφθούν οι ανάγκες των ανθρώπων αυτών και, ειλικρινά, αυτό είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε; Από την άλλη μεριά βλέπουμε ανθρώπους με τρομερές ικανότητες και δυνατότητες που επιθυμούν να δημιουργήσουν, να γίνουν μέλος αυτής της κοινωνίας, να κάνουν όντως κάτι. Πως μπορούμε να τους στερούμε το δικαίωμα να ζήσουν ως ίσοι;
Θέλω να ευχαριστήσω τον Αμπντουλαζίζ που μας αφιέρωσε το χρόνο του. Πρέπει οπωσδήποτε να κοιτάξετε τις φωτογραφίες και τα έργα του στο Through Refugee Eyes στο Facebook και το Instagram.
